Muốn thế, cần phải tự tổ chức lấy tại chỗ giữa những người quen biết, tìm
phương tiện và giữ lấy những công việc cho mình. Tóm lại, nếu bên trong
các phong trào, nguồn cảm hứng tương đối tập trung, trái lại, hành động
được phân bổ thành những nhóm tách biệt, trong đó mỗi nhóm có riêng
người chỉ huy và hoạt động cho chính họ, các nhóm này giành nhau những
phương tiện cực kỳ giới hạn về vũ khí và tiền bạc.
Trong vùng tạm chiếm, sự cạnh tranh này biến mất trước sự nguy
hiểm trực tiếp, nhưng sự phân tán thực sự của con người và những nỗ lực
càng cần thiết hơn nữa. Ở đó, người ta tiếp xúc một cách trực tiếp và nặng
nề với kẻ thù. Người ta phải giải quyết với mật vụ Đức. Không có cách nào
di chuyển, trao đổi thư từ, tìm chỗ ở mà không phải đi qua những trạm
kiểm soát nghiệt ngã. Mọi người tình nghi đều vào tù trong khi chờ đợi
được đưa tới trại tập trung. Còn cuộc kháng chiến tích cực thì không ngừng
đưa các chiến binh tới phòng tra tấn và cột xử bắn. Trong những điều kiện
đó hoạt động trở nên phân tán cực kỳ. Trái lại, sự hiện diện của quân Đức
nuôi dưỡng một bầu không khí thúc đẩy người ta tới cuộc chiến đấu và
khuyến khích những người đi theo. Do đó, các phong trào trong vùng này
luôn căng thẳng bởi chiến tranh và âm mưu. Các phong trào “Tổ chức dân
quân” do đại tá Touny thành lập, “Người giải phóng” do Ripoche lãnh đạo,
“Người kháng chiến” do Lecompte-Boinet tuyển mộ, “Giải phóng-Bắc” do
Cavaillès thành lập; cuối cùng, trong vùng Hainaut, thuộc Flandres, tại xứ
mỏ, “Tiếng nói miền Bắc” do Houcke lãnh đạo, tất cả đều dứt khoát bác bỏ
mọi xu hướng chính trị, chỉ lo chiến đấu và chia thành những nhóm nhỏ
hoạt động bí mật, biệt lập với nhau.
Vào cuối năm 1941, đến lượt người cộng sản vào cuộc. Cho tới bấy
giờ, những người lãnh đạo của họ vẫn chọn một thái độ hòa giải đối với
quân chiếm đóng đồng thời thóa mạ chủ nghĩa tư bản của người Ănglô-
Sắcxông và chủ nghĩa de Gaulle, đầy tớ của nó. Nhưng thái độ của họ thay
đổi bất ngờ khi Hitler xâm lược nước Nga và chính họ đã có thì giờ tìm chỗ
ẩn náu và đưa các mối liên hệ cần thiết vào cuộc chiến đấu bí mật. Vả
chăng họ đã chuẩn bị điều đó bằng cách tổ chức thành chi bộ, bằng sự che
giấu thứ bực của họ, bằng sự tận tụy của các cán bộ. Trong cuộc chiến
