lấp đầy những mất mát to lớn. Moulin cũng đã lập ra “Phòng thông tin và
báo chí” do Georges Bidault điều khiển, cho chúng tôi biết về trạng thái
tinh thần, đặc biệt trong các giới trí thức, về hoạt động xã hội và về chính
trị. “Ủy ban nghiên cứu” trực thuộc người được ủy nhiệm với Bastid,
Lacoste, de Menthon, Parodi, Teitgen, Courtin, Debré, có nhiệm vụ xây
dựng những dự án tương lai. Thay mặt cho người được ủy nhiệm, Bloch-
Lainé điều khiển các hoạt động tài chánh và thu các món tiền nhận được từ
London. Vậy là Moulin đã nắm trong tay những cơ quan cốt yếu và thật sự
cho thấy hành động của chính phủ chúng tôi. Ngay những tháng đầu năm
1942, nhiều người chứng kiến đến từ Pháp đã cung cấp cho chúng tôi
những bằng cớ về điều này.
Như Rémy, ông từ Paris trở lại trong một đêm tháng Hai và mang về
cho các cơ quan của chúng tôi nhiều tập tài liệu và cho vợ tôi một cây lệ
quyên trong chậu mua tại đường Royale. Mạng lưới “Hội Đức bà” của ông
hoạt động mạnh. Chẳng hạn, không một chiếc tàu Đức nào ghé qua hoặc
rời Brest, Lorient, Nantes, Rochefort, La Rochelle, Bordeaux mà London
không được báo trước bằng điện tín. Không một công trình xây dựng nào
của quân thù trên bờ biển Manche hoặc Đại Tây Dương, đặc biệt tại những
căn cứ tàu ngầm, mà chúng tôi không biết địa điểm và kế hoạch. Ngoài ra
Rémy đã tổ chức một cách có phương pháp những cuộc tiếp xúc, hoặc với
các mạng lưới khác, hoặc với các phong trào của vùng tạm chiếm, hoặc với
những người cộng sản. Gặp ông trước lúc lên đường, những người cộng sản
đã yêu cầu ông nói với tôi rằng họ đã sẵn sàng theo lệnh tôi và gửi một
người được ủy nhiệm tới London để tôi sử dụng.
Tháng Ba, Pineau, một trong những nhà lãnh đạo của phong trào “Giải
phóng – miền Bắc” và là người được tín nhiệm của các nhà hoạt động
nghiệp đoàn, đã tới làm việc thật bổ ích với chúng tôi trong ba tháng. Vào
tháng Tư, Emmanuel d’Astier tới với đầy đủ những dự án và cả những tính
toán, và tôi nghĩ trước khi trở về Pháp ông cần mang tới Hoa Kỳ những lời
giải thích rõ ràng trực tiếp về vấn đề kháng chiến. Tiếp đến, Brossolette đến
với chúng tôi, ông đưa ra nhiều ý tưởng phong phú và vươn tới những bình
diện cao nhất của tư tưởng chính trị, ông đo lường vực thẳm của nước Pháp
