CHÚ THÍCH
. Sự kiện Fashoda (còn gọi là Cuộc khủng hoảng Fashoda): sự kiện
đỉnh điểm sau một loạt những tranh cãi về lãnh thổ ở châu Phi kéo dài
nhiều năm giữa hai đế quốc Anh và Pháp. Thực ra, các đế quốc châu Âu đã
quan tâm tới châu Phi từ những năm 1670 và cùng chia nhau chiếm các
quốc gia ở châu lục này làm thuộc địa. Vì lý do này mà cuộc đụng độ giữa
Anh và Pháp năm 1898 tại thị trấn Fashoda (nay là Kodok), Sudan, liên
quan tới danh dự dân tộc nhiều hơn, bởi nó thể hiện sức ảnh hưởng của mỗi
đế quốc tại châu Phi. Việc Pháp rút quân khỏi Fashoda do lo ngại khả năng
chiến tranh bị coi là một nỗi nhục lớn.
. Sự kiện Dreyfus (1894-1906): vụ bê bối chính trị đã làm chia rẽ
sâu sắc xã hội Pháp và mang đến nhiều hệ lụy cho nước Pháp về sau. Sự
kiện này bắt đầu từ tháng Mười hai năm 1894, khi viên đại úy trẻ Alfred
Dreyfus, một người Pháp gốc Do thái, bị kết tội phản quốc và kết án tù
chung thân vì bị cho là đã tiết lộ những bí mật quân sự của Pháp cho Đại sứ
quán Đức ở Paris. Bản án này là một sai lầm tư pháp, có nguồn gốc từ nỗi
sợ gián điệp trong bối cảnh niềm căm thù của người Pháp với người Đức
sau cuộc chiến tranh Pháp-Phổ năm 1871 và từ chủ nghĩa bài Do thái – hai
nét nổi bật trong tâm lý xã hội Pháp đương thời. Năm 1898, nhà văn nổi
tiếng Émile Zola đã viết bài báo phanh phui vụ bê bối này, từ đó xuất hiện
một chuỗi những cuộc khủng hoảng chính trị và xã hội có một không hai ở
Pháp và chỉ chấm dứt vào năm 1906 khi Dreyfus được minh oan và phục
hồi danh dự hoàn toàn.
. Le Bourget và Stains: hai thị trấn ở ngoại ô Paris.
. François Achille Bazaine (1811-1888): Thống chế Pháp, người đã
giao nộp đội quân Pháp cuối cùng cho Phổ trong cuộc chiến tranh Pháp-
Phổ (1870-1871).
. Tên đầy đủ là Trường Quân sự Đặc biệt Saint-Cyr, là học viện
quân sự quan trọng nhất của Pháp, do Napoléon Bonaparte thành lập năm
1802.
