nói chuyện với các sinh viên đại học Yale. Chỉ mấy ngày sau khi
xảy ra bạo loạn ở Kuala Lumpur, đã xảy ra các cuộc tấn công của
người Hoa vào người Malay ở Singapore. Hành động trả đũa vô
lý vào những người Malay vô tội này đã bị cảnh sát và các lực
lượng quân đội quyết ra tay ngăn chặn và một số kẻ tấn công bị
bắt quả tang đã bị truy tố. Sau đó họ bị buộc tội và kết án.
Bốn tháng sau các cuộc bạo động này, tôi ghé thăm Tunku tại
nhà riêng của cao ủy của ông ta ở Singapore. Ông ta trông rất
sầu não, cho thấy những ảnh hưởng của một kinh nghiệm đau
buồn. Trong bức thư được lưu hành rộng rãi của tiến sĩ
Mahathir Mohamad (sau này là thủ tướng, khi đó là thành viên
của hội đồng điều hành trung ương của UMNO), ông ta bị đả
kích công khai về việc đã bán rẻ đất nước cho người Hoa. Tôi có
cảm giác ông ta muốn Singapore trở nên thân thiện và muốn tác
động những người Hoa ở Malaysia không nên thù nghịch giới
lãnh đạo UMNO. Tôi viết bức thư ngắn sau đây cho các đồng sự:
“Những gì làm tôi lo lắng không phải là liệu việc ủng hộ Tunku
của chúng ta có làm chúng ta mất đi khối quần chúng phi Malay
hay không, mà là liệu sự hỗ trợ của chúng ta có thật sự không
làm Tunku mất đi khối quần chúng Malay của ông ta hay không
và vì vậy mà khiến ông ta nghỉ hưu sớm hay không.”
Sau đó một tuần, Kim San gặp Razak ở Kuala Lumpur và báo
cáo rằng lần này “không còn dấu vết của thái độ kẻ cả như trước
đây nữa. Họ sẵn sàng tiếp nhận các lời khuyên nếu những lời
khuyên đó được đưa ra một cách tế nhị và không tỏ ra kẻ cả…
điều đó đáng để chúng ta mất thời gian vực họ dậy thêm ít lâu
nữa theo cách mà chúng ta có thể làm.” Chúng tôi lo sợ rằng
Tunku và tất cả những người theo chủ nghĩa ôn hòa của ông ta
sẽ bị thay thế bởi các Ultras thật sự. Uy tín quốc tế của Malaysia
giảm đáng kể và Razak ở vào thế phòng thủ. Mỉa mai thay, các
