dịch này có thể bắt đầu trong khi Anh vẫn còn giữ trách nhiệm
về an ninh, vẫn là chủ tịch Hội đồng an ninh nội chính. Tôi
nhấn mạnh rằng cộng sản vẫn cứ giữ lập trường như thế lúc
tiến hành cuộc trưng cầu dân ý về vấn đề hợp nhất. Quan điểm
trước công chúng của tôi là tôi sẽ xem việc ấy như một điều rất
đáng tiếc nhưng trên quan điểm cá nhân với sự hiểu biết về
cộng sản, tôi cho rằng đó là điều rất cần thiết. Kế đó tôi nhấn
mạnh rằng những người cộng sản vẫn phải được tự do hoạt
động khi cuộc trưng cầu dân ý về việc lập Liên bang Malaysia
được tiến hành. Tôi tin rằng họ sẽ kêu gọi một cuộc tẩy chay
nhưng sẽ không được quần chúng ủng hộ, và chính điều này sẽ
làm mất uy tín của họ. Sẽ là một sai lầm chết người nếu bắt giữ
họ trước cuộc trưng cầu dân ý; chính điều đó sẽ hủy diệt hoàn
toàn giá trị của cuộc trưng cầu dân ý và tôi dễ dàng bị kết tội là
đã bắt giữ họ để giành chiến thắng và giao Singapore cho
Tunku. Sẽ có bạo động phản đối và rối loạn xã hội.
Một ủy ban đặc biệt dưới quyền lãnh đạo của ngài Cobbold
lúc ấy đang viếng thăm Bắc Borneo để xác định quan điểm của
vùng này về vấn đề hợp nhất. Tôi nhấn mạnh rằng dù cho báo
cáo của Cobbold có bất kỳ khuyến cáo gì về vấn đề quyền công
dân của người Borneo đi nữa, thì Singapore cũng phải được
hưởng những điều kiện thuận lợi không kém các vùng lãnh thổ
đó. Từ “cư dân Malaysia” có lẽ sẽ được chấp nhận nếu nó được áp
dụng chung cho các công dân của hai lãnh thổ này, nhưng
Tunku đã tuyên bố rằng công dân Borneo sẽ trở thành công dân
Malaysia mặc dầu công dân Singapore thì không được như thế.
Khi Maudling hỏi về các khó khăn của tôi với Tunku, tôi nói:
“Tunku nghĩ tôi thông minh nhưng sai lầm còn ông ta không
thông minh nhưng đúng. Tôi thắng trong cuộc tranh luận ấy
nhưng ông ta cảm thấy kết luận của tôi là sai mặc dầu ông ta
