những người đang gật gù đồng ý khi tôi vạch ra rằng chuyện
đơn thuần lấy tiếng Malay làm quốc ngữ sẽ không cải thiện số
phận kinh tế của họ được. Họ cần phải có những chương trình
thực tiễn hướng vào các lĩnh vực nông nghiệp và giáo dục.
Bài diễn văn đó đã dấy lên sự bất an nơi các nhà lãnh đạo
chính phủ Liên hiệp và các nghị viên đến nỗi, trái với trình tự
nghị sự, viên chủ tịch Hạ viện đã quyết định không cho tôi trả
lời những ý kiến phản biện. Đó là một đòn trả đũa gián tiếp cho
hiệu năng sử dụng tiếng Malay của tôi. Thay vào đó, ông đã mời
Razak, thế vào chỗ của Tunku, lên kết thúc buổi tranh luận.
Razak tuôn ra một bài diễn văn lê thê đầy những lời cáo buộc:
tôi đang tạo ra hỗn loạn và âu lo, những mong để được xuất hiện
như một lãnh tụ cứu rỗi cho đất nước. Tôi là một chuyên gia tạo
ra những tình huống không hề có. Tôi đã bóp méo sự thực và
gieo các mối nghi ngờ trong lòng công chúng. Tôi mưu đồ chia
cắt đất nước ra làm đôi – “một Malaysia của người Malay, và một
Malaysia của Lee Kuan Yew.” Razak đã cực kỳ cay đắng khi kết
luận rằng: “Hố sâu phân cách PAP và chính phủ Liên hiệp giờ
đây đã quá rõ ràng. PAP có nghĩa là Chia ly và Hủy diệt.”
Tôi không ngờ diễn văn của tôi đã đóng vai trò cốt lõi trong
quyết định của Tunku là cho Singapore ly khai khỏi Malaysia.
Mười hai năm sau đó, năm 1977, trong tác phẩm Looking Back
(Nhìn lại), Tunku đã viết: “Giọt nước cuối cùng làm tràn ly
chính là bài diễn văn của ông Lee Kuan Yew đọc tại Quốc hội, lúc
ông ta đề nghị tu sửa ‘ý kiến cám ơn quốc vương vì bài phát biểu
của ngài hồi tháng 5/1965’. Ông ta đã đưa ra nhiều vấn đề làm
rối loạn sự ổn định tư tưởng của các dân biểu Hạ viện thuộc loại
ôn hòa nhất.” Ông gửi tặng tôi một bản, có lời ghi rằng:
“Ông Lee Kuan Yew
