THAY LỜI GIỚI THIỆU
“HÒN ĐẢO PHÍA CHÂN TRỜI”
PHAN THANH
Hòn đảo phía chân trời thực chất là tiểu thuyết, gồm hai phần, có hai
bối cảnh khác nhau, thông qua một gia đình làm nghề cá trên sông Bạch
Đằng. Nhân vật trung tâm là Nhụ, con thứ ba của gia đình.
Thằng Nhụ, mà ông Trương Sần gọi là cu Cõn, không ngờ rằng, một
phần cuộc đời nó lại gắn bó mật thiết với ông, một người có cuộc sống lạ
lùng, làm cái nghề lạ lùng. Ông không gia đình, không vợ con, chuyên bắt
rắn độc, nuôi rắn độc, và chạy chữa cho người bị rắn độc cắn. Cũng chính
ông, có giọng hò đến say lòng người, từ hồi còn chèo đò trên sông Bạch
Đằng. Có thể nói Trương Sần là nhân vật chính, nhìn ở góc độ khác. Giả sử
tiểu thuyết Hòn đảo phía chân trời, thiếu nhân vật này, chưa chắc cuốn sách
đã đứng được. Càng về cuối tác phẩm, vai trò ông Trương Sần càng quan
trọng. Ngòi bút Trần Nhuận Minh dữ quá một chút nữa, ông Trương Sần sẽ
biến thành phù thủy. Nhưng thật may, điều đó đã không xảy ra.
Trong Phần Một: Ngôi nhà bên cửa sông, tác giả mô tả ngôi nhà của
Nhụ nằm sát mép nước, mỗi lần tàu chạy qua, sóng sông Bạch Đằng lập tức
dào lên, vỗ oàm oạp vào bậc đá dưới thềm nhà. Vấn đề mà phần đầu sách
khơi mở, chính từ ngôi nhà đó, bắt nguồn từ người ông. Nhà Nhụ có bốn
chị em. Chị Chim sau đổi thành Chiêm, anh Thu, bộ đội hải quân, Nhụ và
thằng Đé 5 tuổi. Thằng Đé thường ngủ muộn, bật dậy là bám vào chấn
song cửa sổ, vén quần đái vo vo ra sông. Nó có biết gì đâu. Nhụ thì biết.
Nhụ biết trong tâm trí ông nó, đang giằng co, về việc đi hay ở, đi là đến
làng mới trên đảo xa. Việc hệ trọng đến vậy, ông cũng chỉ nói với Nhụ, kèm
một chi tiết khá độc đáo, khiến Nhụ cứ ớ ra. Ông hay ngồi uống rượu trên
tấm phản, nguyên là cỗ áo quan, ông tự chuẩn bị cho mình. Ông bảo Nhụ:
Nhà ta từ đời thượng cổ đến giờ, chưa ai khuất sóng mà lại được chôn trong
một cỗ áo quan. Có lẽ ông là người đầu tiên đây... Khi chết, không bị thả
xác xuống biển ... mà được chôn trên đất liền, là điều đặc biệt thiêng liêng
đối với người dân chài. Ông bám chắc vào cỗ áo quan dành cho mình, là có
ý ngầm phản đối việc con trai ông, đang đi tìm miền đất mới trên biển khơi.
Hình ảnh bố mẹ Nhụ ở phần đầu sách, chỉ thấp thoáng, đây là sự sắp đặt có
chủ ý. Trong điện ảnh, người ta gọi đó là thủ pháp mờ chồng, không chủ
yếu, song không thể bỏ qua. Người đọc dễ dàng nhận thấy, tác giả có chút
