Trong thời tiết lập phân bốn mùa ở Huế ban đầu, mùa Xuân và xuân
trong mùa Hạ có chung một nét riêng, mùa Đông thì co ro rét mướt, còn
Thu là một thứ tổng hợp nhào nắn chuyển động về cả mấy mùa trên. Tiết
Thu đem đến cho đời bao ấn tượng, rung động, nên đã có nhiều người khóc
"Giọt mưa thu, Buồn tàn thu". Thu thường buồn và bi lụy, riêng bọn trẻ
chúng tôi thì lại rất yêu mê mùa Thu, mùa chuyển động, ôi biết bao mùi vị
và ước hẹn trong Thu, từ bảng lảng tiếng sấm bên trời, tóc xanh lộng gió,
đến xênh xang áo mới tựu trường. Mùa Thu thuở quê hương còn thanh bình
trong nô lệ, Huế thuở ban đầu Thu không hề ru ngủ mà Thu luôn đánh thức
vì sức chuyển động lan tỏa vào tất cả.
Không mê đắm sao được, khi trong mùa chuyển, nói về hương vị
trong ăn uống, khi gạo đậu mè đã vào bồ, đụn rơm đã lên ngọn, đứng song
song với những dàn chòi cất rớ, chờ nhập cuộc với Đông giá, thì cá hồ sen
đã béo múp, thơm của mít ổi chín, thanh trà, bưởi nám vàng, nghĩa là
những nông sản, đặc sản của một đồng bằng được nuôi dưỡng bằng núi
cùng sông và cả biển, đợi thu là mùa gặt hái và thưởng ngoạn. Trái cây
nhiệt đới, hoa và xanh trong xuân, chín vào Hạ và chỉ mọng khi vào Thu.
Khi lên núi Ngự Bình hay đồi Vọng Cảnh, chiều về hay tiếng dông từ
núi thoát ra, lòng ta sẽ lâng lâng bồi hồi buồn vui lẫn lộn. Đêm trăng Thu
nghe rộn tiếng trống lân hay tiếng vang ca tuổi thơ dậy sau mấy lũy tre
nhấp nhô bóng trăng vàng. Với Huế xưa, vào Thu có thú vào thâm sơn dự
hội lễ báo ân Vu Lan Bồn, tương bần nơi cửa tam quan đã chín rục, chan
