HUN SEN - NHÂN VẬT XUẤT CHÚNG CỦA CAMPUCHIA - Trang 182

giàu có, đa số là tây ba lô, những người khá vui vẻ sống trong các nhà
khách giá rẻ.
Lệnh cấm báo chí nước ngoài đã không được tôn trọng ở khách sạn
Cambodiana mới mở vào tháng 11 năm 1990, và một vài cơ sở khác. Hàng
chồng báo Bangkok Post, một nhật báo được phát hành ở Thái Lan, được
phát tận phòng khách sạn cho khách, trễ đi một ngày vì sự vận chuyển từ
Bangkok đến bị chậm.
Người dân Campuchia chịu để bụng đói đi ngủ hoặc đi tập tễnh trên đường
phố Sieam Reap. Yim Sokan, một thanh niên 17 tuổi làm việc tại một cây
xăng trong thành phố, nói rằng cậu buộc phải làm việc vì hai chân của cha
cậu đã bị cụt do đạp phải mìn du kích Khơme Đỏ gài, không thể tìm được
việc. Vì vậy, cậu thanh n iên Sokan đã phải phụ giúp cho gia đình 6 miệng
săn. Cứ mỗi thanh niên thất học như Sokan ở Sieam Reap thì có được một
em, cũng ở vào hoàn cảnh không may, nghèo và túng quẫn, nhưng may
mắn là có khả năng nói tiếng Anh và một ít tiếng Pháp.
Sokan kể về cuộc sống của cậu và nói thêm “ C’est très difficile. Je
travaille beaucoup et je suis fatigué » ( Cuộc sống ở đây rất vất vả. Cháu
phải lao động quá nhiều và rất mệt nhọc).
Dưới chế độ cộng sản, tiếng Anh còn ít được dùng , vì phần đông những
người có học thức đều được Liên Xô và khối Xã hội Chủ nghĩa đào tạo.
Nhưng vào tháng 7 năm 1993, chính phủ hoàng gia mới lên cầm quyền sau
cuộc bầu cử vào tháng 5 năm đó đã được Pháp công khai ủng hộ và tiếng
Nga không còn được dùng nữa. Lý do đơn giản là Pháp đã sớm mở lại tòa
đại sứ, họ đã đề nghị xây dựng lại hệ thống giáo dục và cung cấp tài liệu
giảng dạy bằng tiếng Pháp. Nhưng cuộc vận động đưa ngôn ngữ Gô Loa
vào tiếng Campuchia của Pháp đã không thành công.
Hơn 1.000 sinh viên đã tiến hành một cuộc phản đối dùng tiếng Pháp làm
phương tiện truyền đạt ở các lớp tại Viện Công nghệ thuộc thủ đô. Các sinh
viên cho biết kiến thức bằng tiếng Pháp sẽ không giúp họ tìm được việc
làm. Một trong những người con trai của Sihanouk, Ranariddh, nguyên
giáo sư tại một đại học ở Pháp vừa mới trở thành Thủ tướng thứ nhất, đã nó
với sinh viên là họ không có sự lựa chọn nào khác ngoài học tiếng Pháp.