Sau chuyến đi làm phim về, tôi có viết về trận chiến đấu của các chiến sỹ
của tàu 235 ở Hòn Hèo. Bài báo đã có tác dụng. Nhiều gia đình, thân nhân
của các thủy thủ, sau chiến tranh chỉ nhận được tờ báo tử: “Hy sinh khi
đang làm nhiệm vụ ở chiến trường miền Nam” thì nay đọc báo, vỡ ra mọi
lẽ. Họ rõ được chồng mình, cha mình, anh mình, con mình hy sinh ở đâu và
hy sinh trong trường hợp nào. Cháu Yến con gái máy trưởng Ngô Văn Thứ
mừng mừng tủi tủi khoe rằng, cháu vừa đưa mẹ lặn lội vào tận Đầm Vân
tìm mộ bố...
Hồi vào Hòn Hèo lần thứ hai, chủ tịch xã Ninh Vân, Trà Thái Lâm đưa cho
tôi lá thư gửi từ Hải Phòng vào, bảo:
- Anh đọc đi!
Tôi nhận ra đây là thư của gia đình anh Võ Tá Tu, thuyền phó tàu 235 đã hy
sinh cùng Phan Vinh và Nguyễn Tương đã gần 30 năm tại Ninh Vân này.
Gia đình nhờ ông chủ tịch xã cho biết hiện giờ mộ đồng chí Võ Tá Tu nằm
ở đâu, và nếu có mộ chí thì đó là hài cốt được chôn cất hay chỉ là mộ đất
tượng trưng. Gia đình cũng thiết tha xin vào thăm, để chí ít được biết nơi
con em mình đã ngã xuống.
Tôi trả lại chủ tịch xã lá thư và thông cảm được tâm trạng anh.
Không chỉ một trường hợp thuyền phó Võ Tá Tu, hiện thuyền trưởng Phan
Vinh nằm lại nơi đâu, chính trị viên Nguyễn Tương ngã xuống mép biển
hay lưng chừng núi, ngôi mộ vô danh nơi xã Ninh Phước có phải là của
thuyền phó Đoàn Văn Nhi? Và hốc đá, bờ cỏ nào còn ẩn giấu hài cốt các
chiến sĩ tàu 235, vẫn là ẩn số. Cuộc chiến đã qua gần ba mươi năm, nhưng
những vấn đề của chiến tranh đâu đã thôi day dứt!
Trong đợt đi làm phim về đoàn “tàu không số” cách đây gần 20 năm đó, tôi
đã tìm đến gia đình anh Phan Vinh, anh Nguyễn Tương, cũng là để góp
phần giải tỏa day dứt, chí ít là cho chính mình?
Phan Vinh chẳng còn bố, cũng chẳng còn mẹ. Tháng 3-1968 anh hy sinh ở
Hòn Hèo thì cuối năm ấy, người du kích Nguyễn Đức Mẫn, bố của Phan
Vinh cũng hy sinh trong một trận chống càn tại quê nhà. Mẹ anh mất sớm
hơn. Năm 1963. Bà bị địch bắt vì những hoạt động cách mạng. Và bọn
chúng đã tra khảo bà đến kiệt lực. Năm bà ra đi cũng là năm người con trai
