Phạm Ngũ Lão dẫn đội hỏa công chừng hơn một trăm chiếc thuyền nan chất
đầy cỏ khô, diêm tiêu thả xuôi dòng nước triều đang rút mạnh. Mỗi thuyền
chỉ có một người cầm lái núp sau đống cỏ chất cao ngất nghểu, và khi chỉ
còn cách thuyền giặc chừng vài trăm sải tay thì nhất loạt phóng hỏa thả cho
thuyền trôi, còn các chiến binh thì nhảy xuống nước lặn vào bờ. Cùng lúc
Nguyễn Khoái dẫn quân quay trở lại, thuyền quân ta ẩn trong các khe lạch
nhất tề xông lên áp sát thuyền giặc. Các tướng Trần Toàn, Nguyễn Chế
Nghĩa ba bề bốn bên dẫn quân ập tới. Giặc quay cuồng tháo chạy va vào bãi
cọc Yên Giang lúc này đã chạm sát đáy thuyền. Nước rút nhanh, số thuyền
giặc bị cọc đâm thủng đáy hoặc bị cọc ngáng mỗi lúc mỗi vón lại nhiều
thêm. Những chiếc thuyền nan bốc cháy đùng đùng và như có trời phù, tự
nhiên gió tây nam lại nổi, đẩy những chiếc thuyền lửa phi nhanh như tên
bắn, và chúng giăng thành hàng như một vành đai lửa ôm lấy các chiến
thuyền quân Nguyên đang giãy giụa tháo chạy. Cơ man nào là thuyền giặc
bốc cháy, biến sông Chanh thành dòng sông lửa thiêu xác đội quân xâm
lược của thiên triều. Từ các thuyền bị cháy, giặc nhảy ào xuống sông hoặc
nhảy sang các thuyền chưa bị cháy, chưa bị đắm.
Lúc này quân ta đang xông vào hỗn chiến với quân giặc. Thuyền nhỏ
dễ len lách trong các hàng cọc, quân ta dùng câu liêm giật đứt cổ từng tên
giặc, dùng giáo cán dài xỉa giặc trên các mạn thuyền của chúng cao hơn. Và
cuối cùng là quân ta đổ bộ lên thuyền giặc dùng mã tấu, đoản đao mà đâm
mà chém, hàng chục thuyền giặc lao vào bãi cọc ven bờ, cọc xuyên thủng,
thuyền không nhúc nhích, giặc lóp ngóp kéo nhau lên bờ. Phạm Ngũ Lão đã
ém binh chờ giặc từ lâu. Khi chúng vừa ló cổ lên đã bị quân ta chém rụng
đầu, hàng trăm chiếc đầu cùng rụng một lúc, máu phụt lên thành dòng đỏ
tươi. Giặc bị chém hết lớp ấy đến lớp khác tới khi những tên ập ụa ở phía
sau chợt nhận ra số phận những kẻ ngoi vào bờ, chúng liền quay lại nơi
những chiếc thuyền đắm. Lập tức hàng ngàn tay cung nỏ từ trên bờ bắn
xuống. Dòng sông lúc này đã biến thành dòng sông máu đỏ lòm. Lửa vẫn
cháy rừng rực, quân ta và quân thù đang hỗn chiến trên nhiều chiến thuyền
giặc khi nó đang tìm cách tụm lại với nhau. Tiếng sắt thép chém vào sắt
thép nghe ghê rợn, tiếng kích gãy, tiếng đao chém khi thì bay đầu khi thì
