V
Doanh nghiệp nhà nước và nguy cơ “tài
chính Ponzi”
Thời gian qua, Chính phủ, Quốc hội, các nhà kinh tế và báo
chí đã có nhiều phân tích, mổ xẻ nguyên nhân kinh doanh thua
lỗ dẫn đến vỡ nợ và nguy cơ phá sản của một số doanh nghiệp
nhà nước lớn. Điểm chung là các doanh nghiệp này đều vay
vốn ở quy mô rất lớn so với vốn sở hữu của họ. Việc vay vốn
được thực hiện thông qua ngân hàng hoặc phát hành trái
phiếu nội địa, quốc tế.
iệc doanh nghiệp phát triển một phần bằng vốn vay là phổ
biến, hiếm có ai hoàn toàn dựa vào vốn chủ sở hữu. Tuy
nhiên, khi lãi suất vay vốn, ví dụ 20%/năm, thì một doanh nghiệp
vay 10.000 tỷ đồng mỗi năm phải có lãi ít nhất là 2.000 tỷ đồng
để trả được lãi vay (chưa kể còn phải trả vốn gốc khi đáo hạn). Nếu
doanh nghiệp kinh doanh thu được lợi nhuận cao, hàng năm vừa trả
được lãi vay vừa tích lũy được nguồn để trả nợ gốc, doanh nghiệp
này thuộc loại “tài chính có trích lập dự phòng”. Nếu lợi nhuận kinh
doanh vừa đủ để trả lãi vay thì người ta gọi tình trạng này là “tài chính
đầu cơ” – khi đến hạn trả nợ phải vay một khoản mới để thay thế
cho khoản vay cũ. Còn nếu lợi nhuận kinh doanh không đủ trả lãi
vay thì doanh nghiệp phải vay những khoản vay mới để trả lãi cho
khoản vay cũ. Đây là những doanh nghiệp thuộc loại “tài chính Ponzi”
và một kết cục xấu cho các doanh nghiệp này là khó tránh khỏi.
