dành cho đầu tư. Ông cũng đề cập đến tình trạng tốc độ chi
thường xuyên tăng cao hơn chi đầu tư phát triển, coi đó là sự vi
phạm một trong những nguyên tắc trụ cột về ngân sách. Nếu tình
trạng này kéo dài, nền kinh tế sẽ “nguội dần”, mất đà, mất lực
tăng trưởng, do chúng ta ăn tiêu cao hơn mức đáng “ăn” và đầu tư
cho tương lai ít hơn mức cần đầu tư để tạo tăng trưởng.
Kể cả khi bội chi ngân sách, có thể thấy nhiều nhu cầu đầu tư
trong các lĩnh vực thiết yếu như giáo dục, y tế, cơ sở hạ tầng giao
thông, quốc phòng... không được đáp ứng đủ nguồn vốn để thực
hiện. Singapore là một nước nhỏ bé về diện tích và dân số, nhỏ hơn
thành phố Hồ Chí Minh, thế mà ngân sách dành cho y tế, giáo
dục, quốc phòng mỗi năm bằng mấy lần Việt Nam, điều đó
nghĩa là gì?
Điều đó có nghĩa là thu ngân sách của nước ta quá thấp. Một
nền kinh tế nhỏ tạo ra ít thuế từ các doanh nghiệp và người dân.
Ngân sách nhà nước nhỏ (có nguồn chính từ thuế) không cho phép
đầu tư đủ vào các động lực phát triển để có một nền kinh tế lớn
hơn, có sức tạo ra nhiều thuế hơn. Đó là vòng luẩn quẩn: ốm yếu
thì không làm ra tiền, thiếu tiền thì thiếu ăn, thiếu ăn càng
ốm. Bộ trưởng Bùi Quang Vinh cho rằng các động lực phát triển cũ
đã hết, cần phải tạo ra các động lực mới.
Là một nước nông nghiệp, Việt Nam đã có thời kỳ dài thiếu gạo
để ăn, phải nhờ vào viện trợ lương thực của các nước anh em cũng chỉ
vì cơ chế kinh tế nông nghiệp hợp tác xã đã thủ tiêu hết tinh thần
trách nhiệm và động lực sản xuất của người nông dân... Trong mô
hình tổ chức nông nghiệp đó, người nông dân không có tự do sản
xuất và kinh doanh. Hàng viện trợ thì chẳng ngon gì. Đã mấy chục
năm trôi qua mà hồi ức bo bo đen, mì mốc vẫn còn nguyên, làm
chúng ta rùng mình mỗi lần nhắc đến.
