Nguyễn đổng Chi
Kho Tàng Truyện Cổ Tích
IX - TÌNH BẠN, TÌNH YÊU VÀ NGHĨA VỤ
171. BÀ CHÚA ONG
Ngày xưa có một người học trò nhà nghèo rớt mùng tơi tên là Sĩ. Anh ở với
bà mẹ già lụ khụ. Anh muốn lấy vợ để vợ đỡ đần công việc nhà và phụng
dưỡng mẹ già, nhưng hỏi mấy đám, người ta thấy nhà anh luôn năm thiếu
ăn nên đều lắc đầu từ chối. Vì thế, anh vẫn phải sống một thân một mình
với nghề đi củi. Hàng ngày, buổi sáng tinh sương, anh lên rừng chặt củi
đem ra chợ bán. Chiều lại, ăn xong, anh mới cầm lấy quyển sách.
Cứ như vậy cho đến ngày anh học thành tài. Kỳ ấy nhà vua mở khoa thi ở
kinh đô để kén nhân tài. Các sĩ tử đua nhau chuẩn bị tiền gạo, lều chiếu để
vào dự thi. Trong lòng Sĩ cũng hăm hở muốn đua chen chốn trường văn
trận bút, nhưng tài lực nhà anh quá kém cỏi, chẳng biết lấy gì dùng để nuôi
mẹ già những ngày vắng mặt, cũng chẳng có gì để ăn tiêu dọc đường. Sắp
đến kỳ thi, mấy người bạn anh lần lượt trẩy kinh mà không rủ anh. Sĩ cố
chạy vạy mấy nơi, nhưng không kết quả. Mãi về sau mới có mấy nhà láng
giềng tốt bụng nhận nuôi nấng mẹ già cho anh để anh yên tâm ra đi. Và rồi
cuối cùng anh cũng đánh liều cất bước lên đường, tuy rằng trong lưng
không có một đồng một chữ.
Thoạt đầu anh gánh hàng thuê cho bọn lái buôn. Làm hết hơi hết sức trong
hai ngày, anh nhận được ở họ cơm ăn và một quan tiền công. Có vố, anh lại
tiếp tục đi nữa. Sau hai ngày tiêu rất dè sẻn, số tiền mới kiếm được cũng lại
hết nhẵn. Mặc dầu vậy, anh vẫn không dừng lại, hy vọng dọc đường sẽ tìm
được việc làm. Nhưng rủi thay, ngày hôm ấy trời mưa, không một ai thuê
mướn cả. Vì chỉ còn ba ngày nữa đã bắt đầu nhập trường, anh không thể
nấn ná được. Đành phải cắm cúi bước liều trong lúc không có một hột gì
vào bụng. Trời xế chiều, anh đi tới một khu rừng rậm. Trong khi đang bước
