cáo mèo với chủ. Trong khi đó thì mèo ở lại, giúp việc cho ông chài và cuối
cùng tìm được ngọc ở trong ruột cá. Được lại viên ngọc quý, Dã Tràng
thưởng cho mèo, hắt hủi chó (thành ra bây giờ người ta cho mèo ăn vào đĩa
bát, còn với chó thì đổ cơm xuống đất cho ăn).
Nhưng về sau ngọc tan ra nước vì vợ Dã Tràng đòi ngậm. Dã Tràng tiếc
quá đi thơ thẩn ra biển rồi chết hóa thành con dã tràng hàng ngày cứ vo cát
như kiểu viên ngọc[7].
Nội dung truyện Chàng Sơn của đồng bào Mường cũng tương tự với truyện
vừa kể, nhưng ở đây chỉ có mèo mà không có chó, và phần cuối diễn biến
cũng có những xáo trộn và thay đổi:
Chàng Sơn nhờ cặp vợ chồng rắn trắng cho nước bọt làm tiên thuốc nên
sống sung túc. Một hôm anh định bắn chết một con rắn đen để cứu rắn
trắng. Không ngờ bắn nhầm phải con rắn trắng vợ. Rắn trắng chồng trước
toan báo thù, nhưng sau biết ý định tốt của Sơn, bèn tặng Sơn một viên
ngọc nghe được tiếng loài vật.
Một hôm, vì quên để dành bộ lòng cho quạ nên chàng Sơn bị quạ báo thù
bằng cách sai chuột đến lấy trộm viên ngọc của anh. Chuột đã thành công
nhờ mưu ngoáy đuôi vào mũi Sơn, khiến Sơn hắt hơi làm văng viên ngọc
ngậm ở miệng lúc ngủ.
Mèo giúp Sơn đi tìm viên ngọc. Mèo tóm lấy chuột, buộc chuột phải khai
sự thật. Khai xong, chuột còn bày cho mèo kế "giả chết bắt quạ". Quạ thấy
mèo nằm chết, tưởng có món bở, sà xuống định mổ. Không ngờ mèo chộp
được quạ, giành lấy viên ngọc, rồi đưa cho chủ. Quạ giận lắm, một hôm
nhân cắp được mũi tên có khắc tên của Sơn, bèn cắm vào xác chết trôi
