KHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH - Trang 1395

bà già vào. Bà già hỏi chồng tên gì, nàng không nói được. Nghe lời xui, tối
vợ lại hỏi tên chồng, chồng đáp: - "Nếu ta nói thì nguy mất". Nhưng do vợ
nài mãi, chồng đưa vợ đến sông, rồi xuống nước, ba lần bảo vợ có thôi hỏi
nữa không. Vợ vẫn không nghe. Chồng nói: -"Ta là Bát-xơ-nắc Dau". Rồi
biến mất, được một lát nổi lên cái đầu rắn. Vợ trở lại lâu đài thì lâu đài
cũng biến mất, đành trở về, hai cha con lại nghèo như trước.
Sau đó Tu-li-sa cứu sống một con sóc. Một hôm sóc đến tìm, ra hiệu bảo
nàng đi theo mình vào rừng. Đến một nơi, nàng nghe những con sóc nói với
nhau, mới biết chồng mình là vua rắn bị bà mẹ thù oán từ ngày làm vua.
Biết rằng quyền lợi sẽ lại về tay, nếu vua rắn nói rõ tên cho một người trần
thế biết, nên bà mẹ sai bà già làm mẹo cho vợ vua rắn giục chồng nói tên
ra. Những con sóc còn nói: nếu tìm được trứng chim hu-ma mà ấp vào lòng
thì vợ chồng sẽ trở lại hạnh phúc. Nhưng còn phải đến gặp mẹ vua rắn chịu
qua nhiều thử thách mới được. Tu-li-sa nhờ sóc tìm được trứng chim và
đưa đến nhà mẹ chồng. Thử thách đầu tiên là tìm ra một bình thủy tinh
đựng một ngàn hương thơm (trước khi đến, nàng đã giúp việc cho một con
ong nên nó giúp cho nàng việc này trót lọt). Hai là nhận một vại đầy hạt
cải, nhưng phải lấy ra những trang sức đẹp (nhờ sóc giúp). Khi trứng ấp
xong nở ra chim, con chim này bay đến một con rắn xanh đang quấn cổ mẹ
vua rắn. Phép màu tự nhiên bị phá. Bát-xa-nắc Dau trở lại làm vua và cưới
Tu-li-sa .
3. Một cô gái đi tìm trâu lạc đến một lâu đài, lần lượt qua bốn cửa: đỏ,
vàng, xà cừ, mã não. Cô vào một phòng đẹp, trên bàn có nhiều trang sức
đắt tiền. Một con chim lớn lông trắng bảo lấy nó thì nó sẽ tìm trâu cho. Cô
từ chối trở về. Ngày mai cô thứ hai và ngày sau nữa đến lượt cô thứ ba đến
đều gặp những việc như trên. Cô sau này nhân lời ở lại.
Ít lâu sau trong một ngày lễ lớn, một bà già nói với cô là có một chàng kỵ sĩ
nào đó được mọi người trầm trồ, chẳng qua là con chim - chồng cô - biến
thành. Vậy muốn giữ mãi dạng người thì phải đốt cái nhà chim (vô-jen-hu-
jơ). Cô đốt, chim hiện ra nói: - "Ôi, đó là hồn ta, ta chết mất!". Chim biến
đi, trở về xứ thần và quỷ.
Vợ bỏ đi tìm chồng. Trải qua nhiều gian khổ, vợ gặp chồng trên lưng có