Nghe nói có con ngựa thần một ngày ngàn dặm, người cha ngỏ ý muốn
cưỡi thử. Long hỏi:
- Bố muốn đi chơi đâu bây giờ?
- Bố thường ao ước được vào tận trong Đồng-nai Gia-định để du ngoạn một
phen.
- Được.
Sáng hôm sau, ông già cơm nước xong, nai nịt chỉnh tề bước ra sân. Long
nắm dây cương trao cho cha. Ông già vừa nhảy lên yên thốt ra hai tiếng
"Gia-định!", ngựa đã phóng đi vùn vụt, loáng một cái không thấy đâu nữa.
Cho đến tận chiều, vào lúc mặt trời gác núi, con ngựa quý lại phóng như
bay trở về, đặt ông già xuống giữa sân. Ông vui vẻ mở tay nải lấy quà mời
mọi người nếm thử, rồi kể chuyện tai nghe mắt thấy ở Gia-định.
Mẹ Long nghe chồng hết lời ca ngợi con ngựa thần, cũng có ý định muốn
đi chơi Đồng-nai Gia-định một chuyến dối già. Qua hôm sau, Long lại dắt
ngựa ra sân rồi đỡ mẹ lên yên. Nhưng ngựa chưa kịpbước ra khỏi cổng, tự
nhiên ngã khuỵu, hất bà già ngã lăn xuống đất. Một luồng khói trắng từ
trong mình ngựa phóng ra và bay cuộn lên trời. Mọi người xúm lại xem thì
con ngựa đã tắt thở từ lúc nào. Thì ra bà mẹ Long đã cưỡi ngựa thần không
đúng lúc vì bà đang thấy kinh nên thần ngựa hoảng sợ, bỏ lốt ngựa mà đi.
Không những mất một tặng vật vô giá, ông tiến sĩ tân khoa còn đứng trước
mối hiểm nguy khóthoát được tội "khi quân", vì trước mắt không có cách gì
để tiến kinh cho kịp chiều mai dự yến. Đường từ quê Long đến kinh thành
đi bộ mất bốn năm ngày đường, đi ngựa cũng phải hơn hai ngày. Không
