U-gơ-lây nghe chuyện cũng tìm đến lò bánh mì nằm ngủ. Nghe các con vật
kể cho nhau về nỗi thất bại của mình, vì có kẻ nào đó nghe lỏm nên giấu
mất luôn cây thuốc, hổ thì bị giết chết, chó sói bị đuổi, và hang của cáo có
người đến chiếm, sư tử liền ra lệnh tìm cho ra kẻ gian. Một con gà rừng chỉ
cho chúng biết trong lò có người nghe trộm. Lập tức chúng chui vào xé xác
U-gơ-lây.
Truyện của người Pháp:
Một người lính giải ngũ tự chọc mù mắt mình để cho một người thứ hai dắt
đi ăn xin, nhưng sau đó anh thấy mình thiệt thòi vì được miếng ngon nào,
người kia đều hưởng mất cả. Thấy anh kêu ca, hắn bỏ anh lại trong rừng.
Đêm lại, ngồi trên cây, anh nghe câu chuyện của bốn con vật (chồn, lợn lòi,
chó sói, và hoẵng) nói về một con sông có nước chữa được mù mắt, về một
công chúa bị bệnh và chỉ chữa khỏi bệnh bằng nước con sông nọ, về dòng
suối của một thành phố kia bị tắc vì một cây cổ thụ, v.v... Sáng dậy, anh lại
đi tìm dòng sông để chữa mắt cho mình. Xong đến thành phố mách cho
quan quân biết cách tìm ra dòng nước, nhờ đó được thưởng một vạn năm
nghìn quan. Cuối cùng đến gặp vua, anh bày cách chữa bệnh cho công
chúa, được vua cho làm phò mã. Về sau anh gặp lại bạn cũ và sự việc diễn
biến y như các truyện trên: các con vật thấy câu chuyện của mình bị lộ, tức
giận, nhìn thấy có người ngồi trên cây, bèn làm cây đổ, vồ chết.
Truyện vừa kể khá phổ biến ở các dân tộc châu Âu, tình tiết có khác đôi
chút theo địa phương. Có nơi còn đèo thêm một đôi điều thuyết lý về đạo
đức. Ví dụ truyện của người Đức:
Một người chủ nói với tớ rằng: không phải sự thật và công bằng mà chỉ có
giả dối và phản phúc ngự trị. Tớ nói trái lại. Hai bên hẹn nhau đi tìm bằng
