Hai chị ướm không vừa, còn chế giễu Tro Bếp, không ngờ Tro Bếp chẳng
những đi vừa lại còn rút nốt chiếc hài trong áo ra đi nốt vào chân kia. Nàng
tiên lại hiện ra hóa phép cho Tro Bếp có áo quần lộng lẫy. Hai chị mới biết
nàng công chúa hôm nọ với Tro Bếp là một. Sau khi làm lễ cưới, Tro Bếp
đem hai chị gả cho hai quan to trong triều (theo Pê-rôn (Perrault)).
[14] Theo
Miến Điện, dân gian cố sự.
[15] Theo Đinh Gia Khánh, sách đã dẫn
.
[16] Theo
Truyện cổ Việt Bắc
, đã dẫn. Xem thêm truyện
Nàng Khao Nàng
Đăm
ở Khảo dị truyện số 12, tập I, cũng có người mẹ hổ.
Truyện cổ dân gian Việt Nam
, tập I, đã dẫn.
[18] Theo
Truyện cổ dân gian Việt Nam
, tập I. Truyện này theo chúng tôi,
người kể chắc bỏ sót một số tình tiết.
[19] Theo
Truyện cổ dân gian Việt Nam
, tập II, đã dẫn.
[20] Theo
Đơ-la-ruy (
Delarue
)
và
Tê-nê-dơ (Ténèze)
.
Truyện cổ tích dân
gian Pháp
, quyển II.
Cô-xcanh (
Cosquin
)
, sách đã dẫn, tập I.
Truyện cổ dân gian Việt Nam
, tập II.
Một truyện trong Pen-ta-mơ-ron giống truyện trên. Đại thể là: một cô
gái yêu một hoàng tử bị một nữ nô hóa phép thành chim bồ câu rồi lấy
hoàng tử thay cô gái. Bồ câu nhiều lần bay đến lâu đài hỏi đầu bếp mọi
việc. Nữ nô ra lệnh cho đầu bếp bắt bồ câu làm món rô-ti. Chỗ quăng lông
bồ câu mọc lên một cây quýt đẹp có ba quả. Vua hái một quả bóc ra tự
nhiên thấy người yêu thật xuất hiện.
[24] Tác giả sách này là Đoàn Thành Thức (?-863). Truyện trên do ông sưu
tầm “ở phương Nam”. Đinh Gia Khánh, sách đã dẫn, đoán là vùng
U
ng
-
c
hâu, tức là vùng dân tộc Choang (Quảng
-t
ây, Trung
-q
uốc).
Người Hy-lạp (Grèce) kể truyện này như sau: Một cô gái đi với người
vú nuôi đến xứ người yêu để làm vợ một hoàng tử. Vì vú nuôi chủ ý cho ăn
mặn nên khát quá, cô xin nước uống. Vú nuôi bảo: - “Ở xứ này nước đắt,
mỗi một ngụm đổi lấy một con mắt”. Cô lần lượt chịu cho móc hai mắt để
khỏi chết khát. Vú bèn bỏ nàng lại, đưa con gái đẻ của mình vào cung làm
vợ hoàng tử. Cô gái mù được một bà già hảo tâm nuôi nấng. Cô vốn có
