Tình tiết này theo Đinh Gia Khánh, Sơ bộ tìm hiểu những vấn đề của
truyện cổ tích qua truyện Tấm Cám.
[8]
Trong Tạp chí Đông-dương, tập XX (1913) và Lăng-đờ (Landes), sách
đã dẫn.
[9] Một truyện Tro Bếp An Nam, Tạp chí Nghiên cứu truyền thống dân gian
(tiếng Ý) Pa-léc-mơ (1896).
[10]
Truyện cổ tích Champa.
Theo Lê Trọng Khánh, An Ly, Đỗ Thiện.
Truyện dân gian Campuchia.
Truyện cổ Việt Bắc
, đã dẫn
Theo Pha-ra (Pourra) sách đã dẫn, tập I. Truyện Cô TroBếp hay là
Chiếc hài cườm pha lê phổ biến ở châu Âu cũng như ở Pháp lại kể như sau:
Có hai chị em cùng cha khác mẹ. Dì ghẻ bắt con chồng làm việc nặng nhọc.
Tuy rách rưới nhưng Tro Bếp (hay Lọ Lem) vẫn xinh đẹp. Một hôm hoàng
tử mở dạ hội, cho mời những người danh giá tới dự. Hai cô chị được mời,
ăn mặc rất choáng lộn, bắt Tro Bếp vấn tóc cho chúng, v.v...Khi chúng đi
rồi, Tro Bếp ngồi khóc. Một nàng tiên (ở đây không nói là mẹ cô) xuất hiện
bảo ra vườn hái một quả bí.
Đoạn, gõ gậy vào, bí bỗng hóa thành một cỗ xe mạ vàng. Lại bắt sáu con
chuột nhắt gõ gậy vào hóa thành sáu con ngựa, một con chuột cống hóa
thành người đánh xe. Lại biến sáu con mối thành sáu người hầu, biến quần
áo rách rưới của Tro Bếp thành áo bằng gấm vóc và cho thêm một đôi hài
cườm pha lê. Sắp đi, nàng tiên còn dặn đến nửa đêm phải về, bằng không
thì có chuyện không hay.
Hoàng tử nghe tin báo có một nàng công chúa đẹp và sang, vội chạy ra đón
vào nhảy. Lúc ấy trăm con mất đều nhìn nàng trằm trồ. Cho đến 11 giờ, Tro
Bếp nhớ lời nàng tiên, vội trở về thật nhanh. Đến khi hai chị về gõ cửa, Tro
Bếp giả vờ dụi mắt bước ra. Đến hôm sau Tro Bếp lại đi dự, nhưng cô mải
mê thích thú quên cả lời nàng tiên dặn. Đồng hồ điểm 12 giờ mới vội chạy
về, đánh rơi chiếc hài. Hoàng tử nhặt được và cũng có chuyện ướm chân.
