chân thì mới trói nổi lợn, chứ buộc vào đuôi thì trói nổi gì", cô gái kêu lên
thế. Lần thứ ba, không phải rửa bát mà là dọn cỗ. Mồ Côi đã có chú ý giấu
đi một số đũa làm cho khách mấy mâm phải ngồi chờ. Bị bố trách, cô gái
phải đi gọi Mồ Côi lấy đũa cho khách. Thế là ba lần cô gái mở miệng, kết
quả Mồ Côi thắng lợi buộc phú ông phải y ước gả [4] .
Một dị bản khác của người Dao thì cô gái mở miệng nói ra không phải ba
mà đến năm lần. Mỗi lần cô nói, chàng trai lại bập một nhát dao vào cột để
đánh dấu. Lần đầu chàng trai làm phận sự bắt lợn để giết thịt, lại nhè phải
con lợn nái. Cô gái kêu lên. - "Ấy, mổ con lợn béo trong chuồng chứ!". Lần
thứ hai chọc tiết lợn, anh cầm dao chọc vào đít lợn. Tiếng cô gái: - "Ấy
chọc ở cổ, sao lại ở đít". Lần thứ ba cạo lông, anh chỉ giội vào lợn bằng
nước lã. Lại tiếng cô gái: - "Phải nấu nước sôi giội vào chứ!"- Lần thứ tư
luộc lòng, anh cứ để nguyên bộ lòng lợn cả phân. Cũng lại tiếng cô gái: -
"Ấy phải thuôn cho sạch phân đã chứ!". Lần thứ năm, cũng như một truyện
trên kia, khi làm phận sự rửa bát, anh cũng cầm sọt xóc lên xóc xuống. -
"Xóc thế vỡ mất thôi!". Cô gái than. Anh thắng cuộc [5] .
Cũng cùng một mô-típ trên nhưng khác hình ảnh, có truyện của người Ma-
rốc (Maroc): Công chúa Sát-sa hay là Mát-cút-sa:
Một công chúa rất đẹp nhưng cũng rất ác, tuyên bố chỉ lấy người nào làm
cho mình nói, nếu không, trong hạn một đêm phải chém đầu. Những chàng
trai khinh suất chết vì việc này khá đông, phơi ở cổng thành đã đến 93 thủ
cấp. Một ông vua nước láng giềng có bảy người con trai. Do biết việc trên,
nên trước khi chết vua di chúc lại dặn con không được vượt quá biên giới.
Người con cả lên nối ngôi, một hôm đi săn ở núi, không ngăn được tò mò,
bèn vượt qua, rồi phi ngựa đến kinh thành. Một bà già ở một hang gần đấy
cản lại nhưng hắn không nghe, chỉ gửi ngựa và túi vàng lại, rồi tiến vào xin
được thử thách. "Đã biết điều kiện chưa?", vua láng giềng hỏi - "Biết". Bèn
đưa vào, đi qua bảy tấm màn. Ở đây cuộc thử thách không tiến hành ban
