thơ tự trào cũng bằng thể ca trù:
Hàng Chi ơi hỡi Hàng Chi,
Cõi trần hồ dễ như mi trọc đầu...
Năm 1908, Nguyễn Hàng Chi tổ chức nông dân các huyện kéo vào tỉnh
thành Hà-tĩnh chống thuế, ông bị Pháp bắt và xử tử.
Nguyễn Đổng Chi sinh ra ở Phan-thiết, nhưng lại lớn lên giữa những ngày
sôi động và dồn dập phong trào cách mạng ở Nghệ - Tĩnh. Vào những năm
1931 - 1932, mới 17 tuổi, đang học trung học, nhưng ông đã muốn tự mình
làm một cái gì để thử thách nghị lực của mình. Nhân gặp một người làm
thuốc rong có môn thuốc bó xương gia truyền đến chữa bệnh cho bà nội,
ông đã cặm cụi học cách chế thuốc "gịt" chữa bong gân gãy xương của
người đàn bà không quen biết này và táo bạo ra Vinh mở... "Bình Ân dược
phòng". Ông còn lần mò đi chợ Vinh nhiều buổi, tìm hiểu các hàng đồ tre
chạm rất tinh tế của người vùng Nghi-lộc và sau đó mở hiệu chạm đồ tre
gửi đi bán các nơi đề cổ động hàng mỹ nghệ của đất nước. Rồi ông mở
"Kho sách bạn trẻ tự mình viết, dịch, phóng tác các loại "sách hồng của
nước ngoài, cho ra mắt những cuốn Chí quả quyết, Tài trẻ nước Nam, Một
nhà tan họp, Vườn xuân bạn trẻ, Tìm ra châu Mỹ... nhằm giáo dục nghị lực
cho thiếu niên. Ông lại mở "Mộng Thương thư trai" ở làng quê, cho nhiều
người đến đọc, để phổ cập những tư tưởng tiến bộ trong nhân dân.
Dần dần, lớn hơn ít nữa, ảnh hưởng của các phong trào khởi nghĩa Yên-bái,
Xô-viết Nghệ - Tĩnh, Mặt trận Dân chủ thấm sâu trong ông. Khi được theo
người anh lên làm y sĩ ở Buôn Mê-thuột và Kon-tum, Nguyễn Đổng Chi đã
có dịp chứng kiến tấm gương của các tù nhân chính trị bị đày ải nơi đây, và
mối quan hệ giữa hai ông với họ nảy nở nhanh chóng. Một người trong số
các chiến sĩ đó sau ngày được tha về sẽ là con rể của gia đình cụ Hiệt Chi.
Trở về Hà-tĩnh, Nguyễn Đổng Chi gặp gỡ các bạn trong phong trào Mặt
trận Dân chủ; ông lao vào hoạt động tích cực hơn. Ông tổ chức ra "Phường