1517
sách vở quen thuộc, cùng với cái mùi dạ lan hương nồng ngát ñến làm ta mất cả
cảm giác về thực tại, tôi bỗng như ñang ñược lờ mờ ñối diện với khuôn mặt thân
thuộc của người anh thuở trước. Đúng! Vẫn con người ấy, cái nhìn nhân hậu mà
sắc sảo nghiêm nghị ấy. Vẫn cái tính thẳng thắn không sợ nhìn vào sự thật ấy, dù
rằng tính tình thì không còn ương bướng như thời còn trẻ... Tôi còn nhớ trước
lúc anh mất ít lâu, một lần tôi có hỏi anh: - "Tại sao anh vừa xây dựng ñược một
dự án to tát cho Viện Hán-Nôm lại ñã tự ý rời bỏ nó?". Anh trầm ngâm mãi rồi
mới chậm rãi trả lời: - "Chú Hưng à! Hình như ñịnh mệnh dành cho tôi là kêu
cứu về "một túp lều ñang nát"
1
chứ không phải là "xây mới một tòa nhà". Chú cứ
nghiệm mà xem! Sách Hán Nôm của ta bảo quản lỏng lẻo, ñội ngũ chuyên môn
chưa vững vàng, chưa thuần, hiện ñang là cả một vấn ñề gay cấn, nhưng lúc này
mà lên tiếng "kêu cứu" thì hẳn bị coi là lạc lõng. Và ñây là một cơ quan khoa
học chứ ñâu phải cái làng quen thuộc của mình! Ngẫm lại, chính mình ñã nhậm
lầm sở ñoản làm sở trường!" Anh chỉ nói ñến ñây. Nhưng tôi biết, ñằng sau mấy
lời vắn tắt kia là tâm huyết của một người ñang suy xét về mình thật nghiêm túc,
với cái nhìn ñầy trách nhiệm của một tri thức giữ vẹn lương tri.
NGUYỄN HƯNG CHI
Trích Nhớ lại và suy ngẫm
1992, chưa xuất bản
1
. Anh nhắc ñến cuốn Túp lều nát ñể chống chế ñộ cường hào, mở ñầu cuộc ñời cầm bút.
