216
Truyện Cô gái thương người ñược cứu thoát nạn lụt do Duy-mu-chiê
(Dumoutier) kể trong Cổ tích truyền thuyết Trung-Việt:
Một cô gái nhặt ñược một em bé bị bỏ rơi trong một ruộng dâu. Nàng bế về
nhà nuôi trong hai năm, coi như em ruột. Một hôm ñứa bé bỗng nói với cô gái:
"Cám ơn chị cứu sống bấy lâu. Nay xin mách chị ñể tránh một tai nạn sắp xảy
ra. Khi nào thấy một dòng nước từ dưới cối giã gạo phun lên thì chạy mau về
phía Đông mới thoát khỏi". Nói xong em bé biến mất.
Sau ñó ít lâu, một hôm cô gái bỗng thấy nước lênh láng cả nhà. Nàng tìm xem
thì thấy nước từ dưới cối phun lên mỗi lúc một mạnh. Nhớ lời em bé dặn, nàng
bỏ chạy một mạch về phía Đông. Lúc trèo lên một ngọn ñồi, nàng ngoảnh cổ lại
thì thấy tất cả xóm làng ñều ngập thành một hồ nước mênh mông. Sau ñó chỉ có
một mình nàng là sống sót
1
.
Đồng bào Thổ Bắc-cạn kể truyện thần thoại Ông Tài Ngào cũng có nói ñến
nguồn gốc hình thành hồ Ba-bể:
Có hai ông bà Tài Ngào là nhân vật anh hùng hồi tạo thiên lập ñịa. Họ có thân
thể khổng lồ, tay có thể với lên ñến trời. Họ chuyên giúp dân giải quyết những
khó khăn trong ñời sống. Một hôm trời rét căm căm, hai ông bà ñịnh lấy lửa ở
mặt trời cho dân chúng sưởi. Nhưng mặt trời ñã lên cao quá. Họ cầm một bó nứa
khô châm lửa, nhưng dù ñã kiễng chân cũng không với tới. Tức mình, họ moi
ngay ñá dưới ñất ñắp lên một ñống cao, rồi trèo lên quả châm ñược. Nơi hai ông
bà moi ñá, ngày nay là hồ Ba-Bể.
Đống ñá mà ông Tài Ngào ñứng lên châm là núi Pi-a Bi-oóc
2
.
1
Trong Tạp chí Đông-dương (1907).
2
Theo Thiên lôi bị ñòn, và theo lời kể của người Bắc-cạn.
