215
Ở vùng núi Ni-ê-nô-cu-ê (Niénokoué) bây giờ, lúc ñó còn là một miền ñồng
bằng dân cư sinh tụ ñông ñúc. Một hôm tự nhiên thấy có một con voi chết, tất cả
mọi người ñua nhau ñến ñó xả thịt nấu nướng ăn với nhau.
Trong khi ai nấy ñang chăm chú ăn thịt voi thì chợt có một bà già ở ñâu ñi ñến
xin một miếng thịt. Họ ñều lắc ñầu từ chối, có người lại xô ñẩy không cho bà già
len vào. Duy chỉ có một chàng trai tên là U-ô-rô (Ouoro) lấy giấu cho bà già một
miếng thịt.
Đêm hôm ñó, bữa tiệc vẫn chưa tàn. Mọi người vẫn xúm quanh xác con voi.
Bỗng bà già lén tới, dắt U-ô-rô ra một nơi bảo: "Ta là nữ thần xứ này. Thấy nhà
ngươi tử tế, ta bảo cho biết ñể tránh một tai nạn khủng khiếp. Ngay từ bây giờ
nhà ngươi hãy mau lánh khỏi chỗ này, nếu chậm sẽ không kịp". U-ô-rô chỉ còn
biết chạy vội về nhà dắt vợ con cứ nhắm hướng Đông mà chạy miết. Khi anh
vừa ñi khỏi thì trời giáng mưa như trút, liên miên không ngớt. Nước dâng lên rất
cao, khắp miền ngập lụt. Mọi người ñều chết hết, nhà cửa súc vật trôi nổi chả
còn một tý gì. Sau khi ngớt cơn mưa lụt, ñất ầm ầm chuyển ñộng rồi nổi lên một
quả núi lớn. Người ta gọi núi ấy là núi thần Ni-ê-nô-cu-ê. Từ xưa ñến nay không
ai dám lên núi, cũng không ai dám ñưa ñường cho người nào lên núi cả.
Cũng nên kể thêm dưới ñây một vài truyện cắt nghĩa nguồn gốc thần bí của
những cái hồ, nhưng với những tình tiết khác nhau và khác các truyện trên. Hai
truyện của châu Phi:
Sự tích hồ I-kim-ba của người Hay-a giải thích nguyên nhân sinh ra hồ là do
thần Nước trừng phạt sự tò mò của phụ nữ. Ngày xưa có một người ñàn bà nổi
tiếng hào hiệp vì bất cứ khách nào ñến chơi cũng ñược bà ñãi ăn cá ngon. Cá ấy
do thần Nước cho tại một cái giếng sau nhà, muốn bao nhiêu cũng có, nhưng
phải tuyệt ñối giữ bí mật. Một hôm bà ñi vắng, con dâu bà vì thiếu thức ăn ñãi
khách nên lục lọi chỗ giếng bà mẹ chồng thường cấm ñoán. Thấy tiết lộ thiên cơ,
thần Nước bèn cho nước giếng thần phun lên thành một vòi nước khổng lồ cuốn
phăng người, vật. v.v... thành hồ ngày nay
1
.
Sự tích hồ Ki-vu của người Công-gô (Congo) giải thích nguyên nhân sinh ra
hồ là do thần trừng phạt người ñàn bà không giữ bí mật. Nguyên vùng ấy không
có bò ñực, thần bèn ban ơn riêng cho hai vợ chồng nhà nọ bằng cách ñêm ñến
cho bò thần xuất hiện truyền giống cho bò cái của họ ñể tăng ñàn gia súc, nhưng
phải tuyệt ñối giữ kín. Một hôm chồng ñi vắng, vợ ở nhà tiết lộ bí mật với nhân
tình. Thế là sau một tiếng nổ kinh khủng, nước phun lên trong chớp mắt thành
một hồ nước
2
.
1
Theo tạp chí Nhân loại (Anthropos), ñã dẫn, XXIV (1929).
2
Theo tạp chí Nhân loại (Anthropos), ñã dẫn, XIV-XV (1919-20).
