258
Khải làm thuyền lớn căng gấm làm mui (cầm hạm), gỗ ngà làm cột buồm (nha
tường) thì Sùng sửa ngôi nhà xâu hạt trân châu làm rèm (châu liêm), treo gấm
thêu làm màn (tú hộ). Khải thắp ñuốc bằng sáp ong, thì Sùng nấu cơm bằng củi
quế.
Vua tưởng nhà Sùng có bao nhiêu trân châu treo rèm hết cả rồi, nên ñưa cho
Khải hai ñấu ñể thi. Thạch Sùng ñem trân châu còn lại ra ñong ñược một hộc.
Khải lại ñem ñọ hai hộc vàng ròng. Sùng dẫn ñối phương ñến nhà ñể lấy vàng
của mình không hộc nào mà ñong cho xiết; ñó là chưa nói vàng ở Kim-cốc chưa
lấy lên. Vua lại cho Khải hai cây ngọc san hô dài một thước. Sùng ñập gãy rồi
lấy ra 10 cây dài hai thước. Bấy giờ kho vua ñã cạn, nên Khải ñành phải thua.
Vừa thẹn vừa căm, Khải xúi tòa ngự sử bới những ñiều phi pháp của Sùng ñể
dằn mặt. Triều ñình bắt Thạch Sùng tội lộng hành, tịch ký hết cả sản nghiệp.
Tuy mất hết của chìm của nổi, nhưng Sùng ỷ có vàng ở hang Kim-cốc. Nhưng
khi ñào lên thì chỉ thấy toàn là nước trong, chẳng có vàng bạc gì cả, nên Sùng
tiếc của mà chết. Và cũng hóa thành thằn lằn như truyện trên
1
.
Cả hai truyện phần nào chịu ảnh hưởng của sự tích Thạch Sùng bên Trung-
quốc: Thạch Sùng sinh ở ñời Tây Tấn, là người có nhiều mưu trí. Người cha lúc
gần chết chia cho Thạch Sùng phần gia tài ít nhất, nhưng lại tin rằng số Thạch
Sùng sẽ giàu sang hơn thiên hạ.
Quả ñúng như lời, về sau thấy Thạch Sùng có tài và có công, vua Hán Vũ Đế
cho làm ñến thái bộc, phong tước hầu. Thạch Sùng bên ngoài làm quan giúp vua
ñánh giặc nhưng bên trong thì thông lưng với cường ñạo cướp của khách buôn
nên chằng bao lâu trở thành ñại phú.
Ngày càng giàu có, Thạch Sùng xây dựng nhà cửa, lâu ñài, chạm trổ trần
trướng rất công phu. Trong nhà ñồ quý không biết bao nhiêu mà kể. Hắn lại có
lầu Kim-cốc cho nàng hầu yêu dấu tên là Lục Châu ở.
Bấy giờ có Vương Khải là em hoàng hậu. Nhà cũng rất giàu, xa xỉ cũng vào
bậc nhất. Một hôm hai người khoe giàu có. Vương Khải nói: - "tôi lấy ñường
làm tro
2
". Thạch Sùng bảo: - "Tôi lấy nến làm củi". Vua bèn phán: - "Lời nói
không lấy gì làm bằng. Muốn biết ai hơn ai kém thì phải so sánh những của quý
nhất. Ai hơn là ñược".
Vương Khải sai lấy lụa trải ñược bốn mươi dặm ñường. Thạch Sùng trải ñược
năm mươi dặm. Vương lấy phấn ñá ñỏ làm vôi quét nhà. Thạch thì lại quét bằng
hồ tiêu.
1
Trương Vĩnh Tống. Mỹ ấm tùy bút.
2
Theo Thiếu vi thông giám.
