ALAN PATON
KHÓC LÊN ĐI, ÔI QUÊ HƯƠNG YÊU DẤU
Dịch giả: NGUYỄN HIẾN LÊ
Chương 1
CUỐN MỘT
Một con đường cái đẹp đẽ từ Ixopo vào miền đồi núi. Đồi miền này nhấp
nhô, cỏ xanh mướt, đẹp không sao tả xiết. Con đường tiến vào đó, leo mười
hai cây số tới Carisbrooke; và ở đây, khi nào không có sương mù, nhìn
xuống dưới chân người ta có thể thấy một trong những thung lũng đẹp nhất
của Châu Phi. Bốn bề là cỏ và phượng vĩ (1), văng vẳng tiếng kêu khắc
khoải của con titihoya (2), một con chim ở miền đồng cỏ. Ở dưới chân là
dòng sông Umzimkulu bắt nguồn từ Drakensberg và chảy ra biển; phía bên
kia sông, trùng trùng điệp điệp, hết đồi này tới đồi khác, và sau những đồi
đó là dãy núi Ingeli và Đông Griqualand (3).
Cỏ tốt và rậm, phủ kín mặt đất. Nó giữ nước mưa và sương, nhờ vậy mà
nước mưa và sương thấm xuống đất, thành những dòng suối chảy ra các
khe. Cỏ được giữ gìn kỹ lưỡng: ít bò lại ăn mà cũng ít có đám cháy tàn phá
nó làm cho nó chết dụi. Bạn nên cởi giầy mà đi vì đất đó thiêng liêng, từ
hồi khai thiên lập địa nó ra sao thì nay nó vẫn vậy. Bạn nên duy trì nó, bảo
vệ nó, nuôi dưỡng nó vì nó duy trì con người, bảo vệ con người, nuôi
dưỡng con người. Diệt nó thì con người sẽ bị diệt.
Chung quanh chỗ bạn đứng đây cỏ tốt và rậm phủ kín mặt đất. Những dãy
đồi xanh tốt phì nhiêu này đứt quãng. Nó tiến xuống phía thung lũng và
càng xuống nó càng thay đổi. Nó hóa ra đỏ hoe và trụi; nó không còn giữ
nước mưa và sương được nữa, mà các dòng suối cạn khô ở dưới khe. Nhiều
bò lại ăn cỏ quá và nhiều đám cháy tàn phá nó. Ở đó, bạn nên đi giầy vào,
vì đất nhám và cứng, đá nhọn, sẽ cắt gan bàn chân bạn đấy. Cỏ ở đây không
được duy trì, bảo vệ, nuôi dưỡng, nó cũng không duy trì con người, bảo vệ
con người, nuôi dưỡng con người nữa. Đã từ lâu lắm, không còn nghe thấy
tiếng kêu khắc khoải của con titihoya.
Những ngọn đồi lớn đỏ hoe vươn lên tiêu điều, và đất rớt ra từng mảng như
da thịt ở cơ thể rã ra vậy. Chớp loé lên sáng rực, mưa trên trời trút xuống,
