Tất cả những công ty hạnh phúc đều khác biệt
49
sắc làm giảm sự thống trị của Microsoft trong hàng
nhiều thập kỷ. Trước đó, sự độc quyền phần cứng của
IBM những thập niên 60 và 70 đã bị hạ bệ bằng sư độc
quyền phần mềm của Microsoft. AT&T độc quyền về
dịch vụ điện thoại trong phần lớn thế kỷ 20, nhưng
bây giờ thì bất cứ ai cũng có thể mua một hợp đồng
điện thoại rẻ tiền từ bất cứ nhà cung cấp nào. Nếu
xu hướng của công ty độc quyền là kìm hãm sự phát
triển, nó sẽ rất nguy hiểm và chúng ta phản đối nó là
đúng. Nhưng lịch sử của sự phát triển là lịch sử của
những công ty độc quyền tốt hơn thay thế những thứ
hiện tại đã cũ.
Những kẻ độc quyền sẽ định hướng sự phát triển
bởi vì cam kết có giá trị nhiều năm hay nhiều thập
kỷ về lợi nhuận sẽ tạo ra một động lực to lớn để đổi
mới. Sau đó độc quyền cứ thế tiếp tục đổi mới bởi vì
lợi nhuận cho phép họ lập những kế hoạch dài hạn
và đầu tư vào những dự án nghiên cứu tham vọng mà
những công ty hoạt động theo mô hình cạnh tranh có
mơ cũng không thể làm được.
Vậy thì, tại sao các nhà kinh tế học lại bị ám ảnh bởi
thị trường cạnh tranh như là một mô hình lý tưởng?
Đó là vấn đề liên quan đến lịch sử. Các nhà kinh tế
học sao chép thuật toán từ công trình nghiên cứu của
các nhà vật lý thế kỷ 19: họ xem các cá nhân và công
ty như những nguyên tử có thể thay thế cho nhau, chứ
