Đô. Đá gương ở đấy, có đường kính một trượng, cao năm thước nhưng hiện
giờ không còn dấu tích. Chỉ còn lưu lại trong câu chuyện truyền miệng của
dân quanh vùng về một thôn nhỏ ở gần đá gương. Lục Du là một nhà thơ
đời Tống trong bài “Xuân tàn thiên” ở “Kiếm Nam Thi Cảo” có viết:
Đá gương lấp lánh ánh trời
Nghìn xuân chuyện cũ miệng người truyền lưu.
Nói chung, văn hoá đất Thục phát triển từ rất sớm, có sắc thái riêng, không
giống với văn hoá Trung Nguyên.
2. Văn hoá Trung Nguyên xâm nhập vào đất Thục.
Văn hoá đất Thục chính thức bước vào lịch sử Trung Quốc từ thời Tần Huệ
Vương.
Sau khi Thương Ưởng cải biến tình hình, nước Tần rất hưng phấn, khách
khanh Trương Nghi muốn phát triển sách lược liên hoành sang phía đông,
song danh tướng phái Bản Thổ là Tư Mã Thổ lại muốn đánh Thục. Nước
Thục lúc ấy đang mắc nội loạn, vua Thục và em trai là Tra Hầu tranh giành
quyền bính, Tra Hầu ở quan ải Hà Minh gần nước Tần bèn cầu xin nước
Tần viện trợ. Tần Huệ Vương cũng muốn nhân cơ hội ấy mà xâm nhập
chiếm lấy nước Thục.
Trương Nghi lại có ý kiến phản đối, ông ta cho rằng: “Đất Thục là nước ở
phía tây, đánh một nước man di như thế sẽ làm mất tiếng tăm của chúng ta.
Lại thêm vào đường Thục rất khó khăn, khiến quân sĩ gặp phải mỏi mệt và
khốn khổ, dẫu có đánh thắng, cũng chưa được gì, bấy giờ là thời khắc rất
quan trọng để nước Tần dương danh với Trung Nguyên, lại dùng vũ lực với
một nước man di, chỉ làm tổn thất tiếng tăm bấy lâu của nước Tần mà thôi”.
Tư Mã Thổ thì bầy tỏ ý kiến hoàn toàn khác hẳn:
“Nước Tần muốn được quốc phú binh cường, trước hết phải có đất rộng
lớn, và đời sống quốc dân no đủ. Nước Thục ở phía tây nước ta nay đang
mắc nội loạn, nếu nước Tần tiến đánh chẳng khác hùm sói nhảy vào giữa
