KHỔNG MINH GIA CÁT LƯỢNG ĐẠI TRUYỆN - Trang 496

“Tôi với túc hạ biết nhau đã lâu, khá là không có gì không hiểu thấu, túc hạ
nói đến chấn hưng đất nước, nhắc nhở về đạo quyền biến, có chỗ còn chưa
phải. Tôi vốn là kẻ sĩ hèn mọn ở phương đông, bởi Tiên đế lầm dùng đã
được hưởng chức cao, được nhiều ân sủng. Việc thảo phạt chưa thành
công, biết rằng chưa báo đáp được gì, thực chẳng dễ so với những hiền
thần đời Tề, Tấn. Nếu như đã diệt được Tào Ngụy, phục hưng nhà Hán,
được chư vị tiến cử thì “thập tích” cũng xin nhận huống chi là “cửu tích”.
Gia Cát Lượng trong thư thản nhiên bày tỏ, ông và Lý Nghiêm là bạn cũ
quen biết lâu ngày. Chẳng nhẽ Lý Nghiêm thực còn chưa hiểu nhau ư? Ông
tin rằng đề nghị của Lý Nghiêm là có thiện ý, phải nỗi bởi nhằm tăng cường
uy thế của đạo quân bắc phạt, mà chưa phải lúc phân định chính phụ, cho
nên mới bày tỏ như vậy để cùng thông cảm.
Cứ như sự bày tỏ khiêm nhường của Gia Cát Lượng, ông ta chỉ là một kẻ sĩ
hèn mọn của phương đông (Gia Cát Lượng là người Sơn Đông), bởi được
Lưu Bị đề bạt đặc cách, đã ở ngôi quan tước cao nhất (Thừa tướng), bổng
lộc hàng vạn quan tiền, song trước mắt còn chưa thảo phạt được quốc tặc
(chỉ Tào Ngụy) cũng chưa có thể báo đáp được ân huệ trọng dụng của Lưu
Bị, lại tự lấy làm công lao sánh cùng Tề Hoàng Công và Tấn Văn Công, lại
muốn được hưởng lộc cửu tích, cách làm như vậy là đánh giá mình quá cao,
là rất không hợp với chính đạo, cho nên ông dứt khoát không thể tiếp thu.
Trừ khi cuộc bắc phạt đã thành công thuận lợi, diệt trừ được Tào Ngụy,
khiến cho Hoàng Đế được trở về cố hương, được như vậy thì cùng với mọi
người thăng quan mới là đúng. Đến khi đó chẳng phải nói là “cửu tích”, đến
như “thập tích” (chỉ tước lộc cao hơn) ông ta cũng xin tiếp thu cả mà không
từ chối nữa.
Qua lá thư này có thể thấy Gia Cát Lượng thực không vẽ vời, ông ta biểu
thị rõ ràng, chẳng phải không đáng được hưởng cửu tích, mà là bởi chưa lập
được công lớn, chưa hoàn thành được trách nhiệm cần có, thực tại chưa có
tư cách để tiếp thu tước lộc ấy.
Gia Cát Lượng bề ngoài là người cẩn thận, thực ra trong lòng rất có khí chất
vậy.