lẫn lớn, đích xác làm thương tổn mong mỏi của Tiên đế, bởi thế mà hối hận
không thôi.
Tiểu thuyết và sân khấu sau này đưa tình tiết gạt lệ chém Mã Tắc, đã miêu
tả Gia Cát Lượng ở đây với quá trình vật lộn tâm lý tự trách mình.
Lời bình của Trần Văn
Binh pháp Tôn Tử trong thiên “Quân bình” giải thích rõ “trước thì không
thể thắng, bởi đợi địch mà có thể thắng” lấy đó làm phép tắc cơ bản tác
chiến.
Phàm là tướng lĩnh giỏi tác chiến, trước nên cần an toàn, làm tốt việc
chuẩn bị mọi mặt, khiến kẻ địch chẳng thể lợi dụng được khe hở.
Về cơ hội thắng lợi khá nên xem xét kỹ mà không thể khiên cưỡng cần
thắng. Khi hai quân đối đầu, thắng lợi thường chẳng phải tự mình cầu
được, mà là phải chờ đợi, khi kẻ địch vừa phát sinh sai lầm thì phải nắm
ngay lấy mới chế định được cơ hội tốt nhất.
Trong hành động bắc phạt lần thứ nhất, kế hoạch của Gia Cát Lượng, đích
xác là khá cẩn thận mà chu đáo. Bầy trận ở Dương Bình Quan, đồng thời
lại lo kế hoạch ở chiến tuyến phía tây, đã làm được rất khéo léo, nếu như
thuận lợi đoạt được cả Tân Thành hoặc như chỉ mong cầu lần này chiếm
được Lương Châu, tiền đồ của quân Thục Hán ắt sẽ sáng hơn.
Đáng tiếc ở cửa ải quan trọng lại phạm một sai lầm, tuy chẳng phải nói là
trách nhiệm của Gia Cát Lượng, song nắm không đủ thực lực và chưa gặp
thời vận là nguyên nhân chủ yếu. Nhân vật Mạnh Đạt và Mã Tắc đều có
nhiều dị nghị, cũng là nói tính ổn định của họ rõ ràng không đủ. Gia Cát
Lượnglại chọn họ là nhân vật chính, tự nhiên sẽ gặp phải phiền phức lớn.
Thời Minh Trị Thiên Hoàng lựa chọn viên Tư lệnh giỏi nhất cho đội thuyền
liên hợp của Nhật Bản, không chọn Nãi Mộc Hy Điểm đang nổi tiếng lúc đó
mà lại chọn Đông Hương An Đại Lang thiếu kinh nghiêm tác chiến, chủ
yếu bởi thời vận của Đông Hương rất tốt, con đường công danh đang thuận
