KHỔNG MINH GIA CÁT LƯỢNG ĐẠI TRUYỆN - Trang 530

mình đến viếng, lại còn than khóc, hơn nữa lại còn vỗ về nuôi dưỡng con
côi của Mã Tắc, cho hưởng ân huệ như khi Mã Tắc còn sống”.
Cứ theo sử liệu mà xét, Mã Tắc đã bị chém chết, bởi thế Tham quân Tưởng
Uyển đứng hàng đầu phủ Tể tướng từng xin cho Mã Tắc rằng: “Thời xưa,
sở Thành Vương bởi trách cứ sự chiến bại, đã giết cả đại tướng của mình,
kẻ địch của nước Sở là Tấn Văn Công nghe tin, rất đỗi cao hứng, xem ra
tâm lý của Tấn Văn Công như vậy là có thể hiểu được, khi thiên hạ chưa ổn
định, sát hại một viên tướng có trí tuệ và mưu lược, há chẳng phải là điều
rất đáng tiếc ư?”.
Gia Cát Lượng đáp rằng: “Tôn Vũ có thể chế định được thiên hạ là do biết
dùng pháp luật nghiêm minh vậy, nay bốn biển chia lìa chính là lúc, dựa
vào chiến tranh để giải quyết vấn đề, nếu pháp luật trong quân không được
thi hành, thì làm sao thảo phạt giặc dã hữu hiệu?”.
Từ đấy có thể thấy Mã Tắc bị xử phạt để làm nghiêm quân pháp.
Mã Tắc ở trong ngục, từng dâng thư lên Gia Cát Lượng bầy tỏ: “Minh Công
xem Mã Tắc tôi như con, Mã Tắc cũng xem Minh Công như cha, hy vọng
Minh Công phát huy tinh thần vua Thuấn giết Cổn mà đề bạt Đại Vũ, để
quan hệ bình sinh giữa chúng ta, chẳng phải vì việc này mà đứt đoạn, tôi
tuy có chết xuống hoàng tuyền cũng không oán hận vậy”.
Mã Tắc biết tội mình rất nặng, chẳng thể thoát chết chỉ hy vọng Gia Cát
Lượng chẳng nên giận đến cả gia tộc, mà vẫn có thể trọng dụng người nhà
họ Mã.
Bùi Tùng Chi khí chú giải Tam quốc chí có dẫn ghi chép trong “Tương
Dương ký”. Mã Tắc bị giết, quân dân Thục Hán cảm thương cho một tài
hoa, không thể không bi thương rơi lệ. Đối với việc này không thể không
dùng đại hình, tin rằng Gia Cát Lượng đã rất đỗi thương tâm vậy.
Đúng như La Quán Trung tác giả cuốn Tam quốc diễn nghĩa đã miêu tả, Gia
Cát Lượng thương khóc Mã Tắc, một mặt cố nhiên là nhớ đến tài hoa của
Mã Tắc và quan hệ tình cảm giữa hai người, song một mặt cũng là hành vi
tự trách nghiêm khắc. Lưu Bị trước lúc lâm chung, còn đặc biệt căn dặn,
Mã Tắc nói quá sự thực chẳng thể ủy thác cho việc lớn, Gia Cát Lượng lại
đặc biệt đề bạt Mã Tắc, một lúc thiếu suy nghĩ sâu xa mà dẫn đến gây nhầm