KHỔNG MINH GIA CÁT LƯỢNG ĐẠI TRUYỆN - Trang 541

chinh, Hạ Hầu bại trận đến như Tào Tháo cũng thất thủ mà nghiệp nhà Hán
trưởng thành vậy. Sau này nữa, Đông Ngô phản bội, Quan Vũ thất thủ, Tỉ
Qui vấp ngã, Tào Phi xưng đế. Phàm những việc như thế, khó có thể chẳng
rõ. Thần cúc cung tận tụy, đến chết mới thôi, nói đến sự thành bại rõ ràng,
là điều mà thần không lúc nào không nghĩ đến”.
Phong cách của hậu Xuất Sư Biểu về văn thể và ngôn ngữ, đích xác có sai
khác với tiền Xuất Sư Biểu, hai bản xem ra tựa hồ chẳng phải cùng một cây
bút viết ra. Có thể có người cho rằng bởi vì Xuất Sư Biểu sau này là do Gia
Cát Lượng nói miệng mà thư ký khác viết lại. Song về nội dung hậu Xuất
Sư Biểu, cũng có chỗ khiến người ta nghi ngờ. Trước hết, Tam quốc chí của
Trần Thọ và Chiêu Minh văn tuyển của Tiêu Thông đều có ghi lại bản hậu
Xuất Sư Biểu. Hiển nhiên là tác phẩm của Gia Cát Lượng, họ chưa từng có
ghi chép về hậu Xuất Sư Biểu, có thể về căn bản không biết có bản viết này,
văn thể tiền Xuất Sư Biểu giản dị, nội dung tràn đầy tự tin, song lời lẽ hậu
Xuất Sư Biểu cho thấy sự do dự, trong ngôn từ thấy đầy những không khí
thất bại, một chút cũng không giống khẩu khí chính thức của một biểu văn
dâng lên hoàng đế cần có. Trước sau chỉ có một năm, tâm trạng của Gia Cát
Lượng chẳng thể có chuyển biến rất lớn như thế. Có thể có người chorằng
Nhai Đình thất thủ đối với Gia Cát Lượng là một đòn đánh rất lớn, song
thấy rằng khi ông ta mới rút quân không lâu, có nói rằng khuyên tướng sĩ
gắng bảo ban cho khuyết điểm của mình, vẫn đầy khí thế cuốn đất mà đi, vì
sao không đến một năm đã ngã không dậy được? Huống chi sau một năm
nghĩ ngợi lẽ ra càng hưng phấn ý khí mới đúng, chẳng thể căn bản lại trầm
lắng xuống. Cân nhắc kỹ lưỡng, đích xác hậu Xuất Sư Biểu không giống với
văn bút của Gia Cát Lượng vậy.
Lại khiến người ta hoài nghi là về nội dung cũng sai lạc không ít; nhất là
chép sai thời gian Triệu Vân từ trần. Triệu Vân là lão tướng hàng đầu của
Thục Hán, ông ta còn sống hay chết, Gia Cát Lượng phải rất rõ mới đúng.
Theo sử liệu ghi chép, Triệu Vân mất vào năm Kiến Hưng thứ 7, mà hậu
Xuất Sư Biểu hoàn thành vào năm Kiến Hưng thứ 6 lại đề cập đến việc
Triệu Vân mất là rất không hợp lý. Thân làm Thừa tướng với một tướng
lĩnh còn sống nói là đã chết, khá chẳng phải là chuyện rất đáng cười ư? Trái