luận hoạn quan già trẻ chẳng phân biệt xanh, đỏ, trắng, đen thẩy đều giết cả,
thậm chí còn giết nhầm nhiều người, có một số người trẻ tuổi, bất đắc dĩ
phải lộ quần áo, mới thoát tội chết, khắp vùng giết choc đưa số người chết
đến 2000 người.
Sau khi Đổng Trác đoạt quyền, Viên Thiệu công khai đối kháng đã chủ
động bỏ quan chức chạy về Kí Châu, kết thành tập đoàn chống Đổng Trác,
đã được tôn làm minh chủ. Hành động quân sự này đã không thành công.
Song Viên Thiệu đã nhân cơ hội đoạt lấy Kí Châu của Hàn Phức, đã thu nạp
được huyện trưởng các xứ ở Thanh Châu, chống lại Thứ sử Thanh Châu là
Điền Khái, lại dẫn quân sang phía tây lấn chiếm Kinh Châu, đánh nhau ác
liệt suốt mấy năm, đánh phá đạo quân của Công Tôn Toản hùng cứ bắc
phương, bành trướng thế lực của mình dần dần ra khắp bôn châu Ký, U,
Thanh, Tinh trở thành một bá chủ hàng đầu trong đám quần hùng cuối đời
Hán.
3. Nhà quân sự cứng cỏi kiêm nhà thơ: Tào Tháo
Tào Tháo tên chữ là Mạnh Đức, người ở đất Bái (nay là tỉnh An Huy), tổ
phụ của ông ta là Tào Đằng, một đại hoạn quan, bởi có công lao lớn lập ra
Hiến Đế có địa vị rất cao trong nội cung. Song Tào Đằng vốn tính ôn hoà
và cẩn thận, vẫn né tránh những hành động tranh quyền trực tiếp, cho nên
trong cuộc đấu tranh cung đình nghiêm trọng cuối đời Hán, thái độ của Tào
Đằng cũng rất khác thường. Phụ thân của Tào Tháo là Tào Tung là con nuôi
của Tào Đằng, vốn là họ Hạ Hầu, xuất thân trong gia đình nghèo khổ, tuy
tính tình hiền lành, làm việc chăm chỉ song rất thích tài vận, từng đem số
tiền mười vạn đồng để mua chức Thái úy, bởi vậy địa vị trong triều tuy cao
song không được tôn trọng. Nghe nói Tào Tháo lúc bé vốn thông minh,
dũng cảm, lại rất hiếu động, sách “Thế thuyết tân ngữ” có chép ông ta khi ít
tuổi đã là người đáng chú ý. Cuốn chính sử Tam quốc chí có chép: “Thái tổ
ít để ý đến cái nhỏ, có quyền uy, thích phóng đãng, lại không lo làm việc
