KHUÔN MẶT NGƯỜI KHÁC - Trang 161

hội đều lo lắng... Khi ấy sẽ thấy rõ cái trò hóa trang tinh nghịch ấy mà
người ta đua theo vui vẻ đến thế hoàn toàn không phải là trò vui tính
nghịch, mà là một cái gì giống như phạm tội đối với bản thân mình... Chẳng
hạn, sẽ xuất hiện những nhà chế tạo mặt nạ không có môn bài, chuyên làm
giả mặt người khác, và sẽ xảy ra những vụ khá kỳ cục: một nghị sĩ giở trò
lừa đảo về các văn tự nợ, một họa sĩ nổi tiếng bị kết tội là tên áp-phe đại bịp
trong các việc hôn nhân, thị trưởng thành phố bị bắt giam vì tình nghi đánh
cắp ô-tô, lãnh tụ đảng xã hội đọc bài diễn văn sặc mùi phát-xít, giám đốc
nhà băng bị truy tố về tội cướp nhà băng. Và người ta trước đó vẫn cười cợt
nhìn tất cả những chuyện đó như xem trò xiếc vui, nay chợt tỉnh ngộ và
khiếp sợ thấy rằng trước mắt họ là những kẻ khác chẳng có gì khác biệt với
họ đang đi móc túi thiên hạ, ăn cắp ở các cửa hàng. Sẽ vấp phải tất cả
những cái đó. Khi ấy hoàn toàn có thể là chứng có ngoại phạm mà phải khó
khăn lắm mới có được, đáng lẽ là cái chống lại bằng chứng có tội thì chẳng
những sẽ không được coi là bằng chứng về sự vô tội, mà trái lại, người ta sẽ
bắt đầu cảm thấy nó là cái gây phiền toái. Sự khoái trá lừa được người sẽ
mờ đi trước nỗi sợ bị lừa. Khi các thầy giáo thấy việc học hành mất mọi ý
nghĩa - điều đó là tự nhiên thôi, vì đã mất ý niệm về cá tính cần phải đào
luyện, - số học sinh đến trường giảm hẳn đi, sẽ nảy sinh tình trạng bỏ đi lêu
lổng hàng loạt, và đến đây mới vỡ lẽ ra rằng đa số những kẻ lêu lổng lại là
bố mẹ trẻ em, thế là sẽ nảy ra ý muốn dùng nước bọt làm giảm bớt nỗi cay
đắng của sự ân hận, sẽ bùng lên sự rối loạn và hoang mang, và mọi người sẽ
bắt đầu nguyền rủa mặt nạ. Lập tức, các ông viết xã luận dễ xoay chiều như
chong chóng chắc sẽ đề nghị thiết lập một hệ thống đăng ký mặt nạ, nhưng
tiếc thay, mặt nạ và hệ thống đăng ký không thể dung hợp lẫn nhau, cũng
như nhà tù mà không có khóa thì thật là vô nghĩa lý. Mặt nạ đã đăng ký thì
không còn là mặt nạ nữa. Dư luận xã hội sẽ thay đổi căn bản, người ta sẽ
vứt bỏ mặt nạ và đòi Chính phủ hủy diệt chúng. Phong trào đó sẽ có hình
thức một sự liên minh hiếm có trong lịch sử giữa nhân dân và cảnh sát, và
trong nháy mắt sẽ xuất hiện những đạo luật cấm mặt nạ.