chúng ta cũng cảm nhận được tinh thần bất khuất của ông cùng tấm lòng
yêu kính ông của người dân khắp mọi miền, nhất là bà con ở các tỉnh miền
Tây .
Cử nhân Huỳnh Mẫn Ðạt, người Rạch Giá, nguyên Tuần phủ Hà Tiên,
một sĩ phu đứng về hàng ngũ chống xâm lăng lúc bấy giờ, đã khóc vị anh
hùng bằng bài thơ chữ Hán như sau:
Ðiếu Nguyễn Trung Trực
Thắng phụ nhung trường bất túc luân
Ðồi ba chỉ trụ ức ngư dân
Hỏa hồng Nhựt Tảo oanh thiên địa
Kiếm bạt Kiên Giang khấp quỷ thần
Nhất đán phi thường tiêu tiết nghĩa
Lưỡng toàn vô úy báo quân thân
Anh hùng cường cảnh phương danh thọ
Tu sát đê đầu vị tử nhân.
Bản dịch của Thái Bạch:
Thắng bại chi bàn việc tướng quân
Người chài trụ đá khúc gian truân
Lửa bừng Nhựt Tảo rêm trời đất
Kiếm tuốt Kiên Giang rợn quỷ thần
Một sớm nhẹ mình nêu tiết nghĩa
Ðôi đường trọn chữ báo quân thân
Anh hùng cứng cổ danh thơm mãi
Lũ sống khom lưng chết thẹn dần.
Trên một thế kỷ nay, nhân dân Kiên Giang luôn tự hào một nhân cách
lớn:"Sống làm Tướng và chếtlàm Thần !"của vị anh hùng dân chài áo vải
đã dám sống chết vì quê hương mình. Nhiều nơi bà con tự nguyện quyên
góp lập đền thờ ông, nhât là các làng xã thuộc hai tỉnh An Giang & Kiên
Giang)
