II.Phó tướng Lâm Quang Ky:
Nhân đây, người soạn thiết nghĩ cũng nên nhắc đến một vị phó tướng trẻ,
nhưng cuộc đời cũng không hề thua kém phần oanh liệt; nhất là tấm gương
trung nghĩa khi ông sẳn sàng đem thân thể để đổi lấy mạng sống cho vị chủ
tướng của mình.
Cảm thương cho tình cảnh nghiệt ngã của Nguyễn Trung Trực và mẫu thân,
nhất là muốn vị chủ tướng tài ba phải sống để tiếp tục công cuộc chống
giặc cứu nước; phó tướng Lâm Quang Ky( chưa rõ năm sinh) đã quyết định
hy sinh tấm thân mình.
Tương truyền hai ông vừa nói trên có ngoại hình khá giống nhau.
Ðến nay dân Kiên Giang tại vùng Tà Niên vẫn còn truyền khẩu câu chuyện:
Trước khi ra hàng Pháp, Lâm Quang Ky quỳ trước mặt cha là cụ Lâm Kim
Diệu, dâng khay trầu rượu với chiếc khăn tang, bày tỏ với cha ý muốn đóng
giả chủ tướng để nạp mình cho giặc và cũng xin cha bỏ qua tội vì chưa làm
tròn chữ hiếu.
Cụ Lâm cầm chung rượu lên uống rồi nói: “Có thế mới đáng làm con dân
nước Việt và làm con ta.”
Khi tới đầu thú Pháp, ông tự xưng là Nguyễn Trung Trực. Bọn Pháp cả tin,
không một chút nghi ngờ. Nhưng rủi thay, hôm đó có tên Lượm, một tên
lính đào ngũ sang đầu quân cho giặc.( Lượm có công làm tay sai, điềm chỉ
bắt được nhiều nghĩa quân, nên thực dân thăng y tới chức ”đội”).
Lượm mách cho giặc biết người đầu thú là Lâm Quang Ky, không phải
Nguyễn Trung Trực, nhưng cận tướng này cũng cực kỳ nguy hiểm!
Biết chuyện, bọn thực dân rất tức giận vì bị thua kế nên ra lệnh đóng gông
vào cổ ông, rồi sai người dẫn ra chợ Rạch Giá chém chết ngay.
Hôm ấy là ngày 1/7/1868, tức nhằm ngày 12 tháng 5 năm Mậu Thìn.
