quanh sinh hoạt của võ gia, mô tả thế giới quan của giai cấp Samurai thông
qua những chuyện báo thù, chuyện hành hiệp giang hồ của giai cấp này.
Tuy nhiên đề tài của tiểu thuyết thời đại không chỉ giới hạn ở tầng lớp võ sĩ
mà còn mở rộng tới sinh hoạt của tầng lớp thị dân thời phong kiến. Hai tác
gia Yamamoto Shugorou và Fujuzawa Shuhei nổi tiếng với loạt tiểu thuyết
thời đại miêu tả sinh hoạt của tầng lớp thị dân.
Có thể nói khởi điểm của thể loại tiểu thuyết này là sự ra đời của bộ
trường thiên “Daibosatsu Touge” (Đèo Đại Bồ Tát) của Nakazato Kaizan
đăng liên tục trên báo Miyako Shimbun từ năm Taishou 2 (1913).
Daibosatsu Touge là một kiệt tác của Nakazato Kaizan thể hiện thế giới
quan của Phật giáo Đại thừa thông qua nhân vật Tsukue Ryunosuke, một võ
sĩ vô chủ theo chủ nghĩa hư vô. Các tác phẩm khác của Nakazato cũng
nặng về tư tưởng Phật giáo. Một vài tác gia trước Đệ nhị Thế chiến nữa là
Osaragi Jirou với “Akou Roushi” (47 võ sĩ thành Akou), Kikuchi Kan,
Kaionji Chougorou, Hasegawa Shin,….
Một bậc thầy trong làng tiểu thuyết thời đại trước chiến tranh là
Yoshikawa Eiji với tác phẩm để đời “Miyamoto Musashi”. Thông qua hình
tượng kiếm khách bất bại Miyamoto Musashi sống đầu thời Edo,
Yoshikawa Eiji đã tóm gọn cái được gọi là “tinh thần Nhật Bản” (Yamato
Damashii) tiêu biểu vào trong bộ tiểu thuyết này. Cho đến nay “Miyamoto
Musashi” vẫn là một trong hai bộ sách được nhiều người Nhật đọc nhất. Có
thể nói không một người Nhật nào không biết đến Miyamoto Musashi, âu
một phần công lao thuộc về Yoshikawa. Bộ tiểu thuyết này mang giá trị
giáo dục tích cực, đề cao tinh thần cầu đạo tinh tấn dũng mãnh và luôn
được giới cầm quyền xem trọng. Thời kỳ sau chiến tranh cũng chứng kiến
nhiều tác gia tài năng với sự ra đời của hàng loạt tác phẩm tầm cỡ như
Hasegawa Shin với “kiếm sĩ mù” Zatouichi, Yamada Futarou với loạt tiểu
thuyết Ninja gây sóng gió trong văn đàn và trở thành đề tài cho điện ảnh
khai thác, Gomi Yasusuke với bộ tiểu thuyết về gia tộc võ sĩ Yagyu,
Ikenami Shou Tarou với loạt tiểu thuyết kiếm khách, Shibaryou Tarou với
