tôi từ chối một lời mời làm việc, tôi có phải chứng minh rằng động cơ của
tôi đối với việc đó không hề xuất phát từ sự phân biệt? Chúng ta cũng rất
nhạy cảm với các lập luận. Tại sao tôi có quyền chọn vợ theo sắc tộc nhưng
lại không được chọn thư ký theo cách tương tự?
Các nhà kinh tế học nhạy cảm với tầm quan trọng của những hợp đồng
có tính khả thi. Chính một nhà kinh tế học đã nói với tôi rằng ông thà sống
trong một thế giới nơi quyền lực xuất phát từ nòng súng hơn là sống trong
thế giới nơi quyền lực xuất phát từ cơ bắp. Ta có thể đồng ý nộp súng,
nhưng không thể nộp nắm đấm được.
Các nhà kinh tế học rất nhạy cảm với những vấn đề nảy sinh khi người ta
không thể gặt hái thành quả từ sức lao động của mình. Bạn có thể bỏ ra
hàng năm trời để phát triển một nỗ lực cải tiến, để rồi chứng kiến nhu cầu
dành cho sản phẩm của bạn tụt xuống đến con số không tròn trĩnh chỉ vì đối
thủ cạnh tranh đã nhanh chân cải tiến một chút xíu từ thiết kế của chính
bạn. Hậu quả là, bạn sẽ không sẵn sàng đầu tư ngần ấy năm công sức từ
điểm khởi đầu, và cả thiết kế của bạn lẫn cải tiến của đối thủ đều không bao
giờ được phát triển. Thật trớ trêu khi giải pháp có thể là trợ cấp cho nhà
sáng chế ngay từ đầu để không có nguy cơ bị hẫng tay trên, hoặc đánh thuế
nhà sáng chế, sao cho bạn có ít đối thủ lăm le bên mình hơn.
Có rất nhiều cách nẫng tay trên công sức của bạn. Tôi bị hấp dẫn bởi
cách xây dựng thị trường giống như hồi kết của các bộ phim. Người xem
mong muốn hai điều: họ muốn một kết thúc có hậu và bất ngờ. Có một vài
chi tiết buồn trong đoạn kết vẫn là sự tối ưu nhằm duy trì mức độ hấp dẫn.
Dù thế, phim có kết thúc không có hậu vẫn chỉ chiếm thiểu số.
Bản thân người giám đốc sản xuất phim có kết thúc không có hậu lại có
nguy cơ bị lỗ ngắn hạn vì tin đồn bộ phim “không làm vừa lòng khán giả”.
Đúng là có những lợi ích dài hạn như người xem thường dễ tính đối với
những bộ phim tiếp sau đó. Không may là thành quả lại rơi vào tay những
giám đốc sản xuất phim khác, vì người xem phim thường chỉ nhớ rằng kẻ
giết người có bắt kịp nữ anh hùng tại tầng hầm, mà không nhớ rằng những
cảnh như vậy chỉ xảy ra trong những bộ phim của những đạo diễn nhất
