Chương 5
RỦI RO VỀ NỢ CÔNG VÀ NỢ CỦA
CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG TỪ
CHIẾN LƯỢC ĐÔ THỊ HÓA KIỂU MỚI
PHẠM SỸ THÀNH
DẪN NHẬP
Năm 1970, dân số sống tại các thành thị/đô thị của Trung Quốc chiếm chưa
đầy 20% dân số nước này. 40 năm sau đó, tỉ lệ đô thị hóa tại Trung Quốc chính
thức đạt ngưỡng 50% với khoảng trên 690 triệu người. Nếu chỉ tính 30 năm trở
lại đây (tức là tính từ thời điểm Trung Quốc bắt đầu chuyển đổi kinh tế năm
1978), khoảng 470 triệu người đã có hộ khẩu thành phố, và tỉ lệ đô thị hóa tại
Trung Quốc trung bình mỗi năm tăng 1 điểm phần trăm. Năm 2012, tỉ lệ đô thị
hóa của Trung Quốc đạt 52,57%, tương đương 711,82 triệu người. Trong bản dự
thảo “Quy hoạch phát triển đô thị hóa cả nước” hiện nay, đến năm 2020, Trung
Quốc sẽ cố gắng đưa tỉ lệ đô thị hóa lên mức 60% – tương đương 1 tỉ người. Như
vậy, tốc độ tăng trưởng của tỉ lệ đô thị hóa là 0,93%/năm. Mục tiêu chung mà
Trung Quốc đề ra là đến năm 2030, tỉ lệ đô thị hóa của quốc gia này sẽ đạt 70%.
Trung Quốc có thể đạt được tỉ lệ đô thị hóa 60% vào năm 2020 và 70% vào
năm 2030 bởi trên thực tế quá trình di dân từ nông thôn ra thành thị đã diễn ra
liên tục từ khi quốc gia này thực hiện chuyển đổi kinh tế. Con số thống kê không
phản ánh hết được dân số thực tế tại thành thị bởi những người ở nông thôn ra
thành phố làm thuê (tầng lớp “
农民工”) trên thực tế vẫn không thể chuyển đổi
hộ khẩu từ nông thôn sang hộ khẩu thành thị (hoặc hộ khẩu nông nghiệp sang phi
nông). Vì vậy, nếu cải cách chế độ hộ khẩu bằng cách xóa bỏ dạng thể chế này,
Trung Quốc có thể đạt được tỉ lệ đô thị hóa cao hơn mức thống kê hiện nay.
Ngoài ra, trong thời gian 30 năm (1980 - 2010), Trung Quốc đã nâng tỉ lệ đô thị
hóa từ 20% lên 50%, có nghĩa là tốc độ đô thị hóa 1%/năm là điều đã từng xảy
ra. Tuy nhiên, quá trình đô thị hóa kiểu mới sẽ đối diện với những thách thức
