nhắn thấp tè bên đường, còn lại mình anh đứng trên đống đá dăm lót dưới
hàng ray.
Hồi còn là sinh viên, anh đã từng lên vùng Nhạn Sí này lao động, đào hốc
trồng cây, cũng vào khoảng tháng ba mùa xuân sớm, đất còn đóng băng chặt
cứng, mỗi nhát xẻng phập xuống sâu không được hai tấc; sau mấy ngày cật
lực, hai bàn tay đều phồng rộp, rướm máu. Lần ấy lội qua suối sâu bị rơi bao
tải đựng toàn cây giống, suýt nữa trôi phăng. Anh nhào ra giành lấy, nước vừa
chảy xiết vừa lạnh như dao cắt, may mà chưa phải vĩnh biệt cuộc đời. Sau đó
anh được biểu dương, nhưng đoàn thanh niên cộng sản chẳng cần đến anh.
Anh và mấy bạn học ngoài đoàn tự xưng hô với nhau là “Lão Phi” (phi đoàn
và tất nhiên cũng là phi đảng) đã tụ tập lập nên đội kịch, mới diễn được hai vở
thì cán bộ hội sinh viên đến gặp họ, nói chuyện với từng diễn viên, tuy không
tuyên bố rõ ràng là cấm chỉ, nhưng người ta chẳng thấy các “Lão Phi” diễn
kịch nữa, và tất nhiên đội kịch của các anh tự động giải thể. Các anh đã dàn
dựng vở “Ông cậu” của Chekhov, một vở kịch ca ngợi cái đẹp lỗi thời. Thôn
nữ nọ đến từ ngoại tỉnh, lương thiện, từ tâm, những mong tất cả đều đẹp đẽ,
đẹp người, đẹp nết, đẹp lòng, nhưng nàng âu sầu vỡ mộng, nỗi âu sầu cũng lỗi
thời như một tấm ảnh úa vàng bị thiêu cháy.
Từ ga Nhạn Sí đi một đoạn nữa là đến Vĩnh Định Hà. Nếu không gặp
mùa mưa lớn, hoặc cửa đập nước trên thượng du không mở thì nước sông
trong vắt có thể nhìn thấy đáy. Anh đã đưa Lâm lên đây, chụp ảnh, tâm tình;
nàng chân trần, xắn cao váy lội sông, trông thật yêu kiều, ngây thơ và gợi cảm.
Sau đó anh và Lâm dắt tay nhau lên núi, ăn cơm, cắm trại, hôn nhau và làm
tình. Anh lấy làm tiếc đã không ghi lại khuôn hình nàng khỏa thân trên bãi cỏ,
đẹp ôi là đẹp mà giờ đây biết kiếm đâu ra. Đúng là giờ đây anh chẳng biết làm
gì và cũng không có việc gì đáng làm, lại trở về bàn giấy biên tập hàng chồng
văn bản tuyên truyền; chẳng có ai quản lí anh và anh cũng không đi tạo phản
nữa, qua rồi lòng nhiệt thành với loại chính nghĩa mơ hồ như thế. Xung phong
cầm đầu lâm trận đã mấy tháng nay; say sưa, phấn chấn như vậy là quá đủ, hà
tất phải rước thêm cực vào thân làm gì nữa, nhân khi nước đang chảy xiết mà
dũng cảm tách dòng, ham chi mãi với vai diễn anh hùng. Anh cởi giày lột vớ
một mình lội sông Vĩnh Định Hà, nhớ Lâm da diết và quyết định về Nam
