5.
Chẳng rõ vì sao về đến Bắc Kinh, lục mãi trong tất cả túi áo, túi quần anh
vẫn tìm không thấy chìa khóa phòng ở đâu cả. Cửa đã không mở được, mà lại
còn sợ người lầu trên, gác dưới nhận ra mình. Nghe bước chân ai đó từ trên
vọng xuống, anh vội vàng quay người giả bộ cũng xuống lầu, nào ngờ nơi
quay vòng ở cầu thang tầng một lão Lưu đi lên và hai người xáp mặt nhau, lão
hỏi: “Thế nào, cậu đã về rồi à?”. Lưu là thủ trưởng của anh lúc đang làm biên
tập vài năm trước đây, vẫn để râu lồm xồm như hồi Văn cách bị đấu tố. Thời
ấy anh đã có công bảo vệ người cán bộ già này, nay nghĩ lại tình xưa nghĩa cũ,
anh mạnh dạn nói thật với lão Lưu là tìm không thấy chìa khóa phòng. Lão
Lưu chần chừ một lát rồi nói: “Cái phòng ấy của cậu đã phân cho người khác
rồi” và lúc này anh mới nhớ ra là phòng ở của mình đã bị lục soát và niêm
phong từ lâu. “Có chỗ nào cho tôi tạm nấp được không?”, anh hỏi và lão Lưu
chau mày trả lời “Khó lắm, phải thông qua ban quản lí chung cư, nhưng mà vì
sao cậu lại đường đột trở về như thế này?”. Anh nói, mua vé máy bay xong, và
thế là quên luôn, không nghĩ tới. Đáng lẽ anh phải đắn đo, suy tính kĩ càng,
không được sơ suất như vậy, mà cũng có thể sống ở nước ngoài lâu năm nên
không còn nhớ cái cảnh gian khổ trước đây chăng. Lầu trên có người đi
xuống, lão Lưu giả bộ không quen biết anh, vội vàng rời bước, đi ra ngoài.
Anh cũng vậy, đuổi theo lão Lưu, nhưng chẳng thấy bóng hình đâu cả.
Ngoài trời bụi bay mù mịt. Bắc Kinh hễ vào xuân là gặp bão cát, khiến
người ta nhầm lẫn với mùa thu, anh mặc hơi phong phanh và cảm thấy lành
lạnh, rồi sực nhớ, cái lão Lưu này đã nhảy lầu thiệt mạng từ lâu, anh phải
nhanh chân tẩu thoát, gọi xe taxi đánh thẳng ra sân bay, nhưng lại nghĩ, giấy tờ
của anh ở Hải quan nhất định sẽ bị tra cứu và anh trở thành kẻ thù của nhân
dân là điều chắc chắn. Kẻ thù của nhân dân, sao mà lạ lùng thế? Lạ lùng hơn
nữa là tìm không ra một chỗ dung thân ở cái đô thị nơi ta đã từng sống quá
nửa cuộc đời. Sau đó anh lang thang tìm đến một công xã nhân dân mé ngoại
ô, định thuê phòng trọ. Người nông dân nọ vai vác cái xẻng dẫn anh vào căn
lều phủ kín ni lông, đoạn dùng xẻng chỉ cho anh thấy một dãy hầm láng xi
măng, có lẽ là kho rau quả mùa đông, kể cũng đã ít nhiều tiến bộ, anh nghĩ.
Không phải là anh chưa hề ngủ trên nền đất, hồi đi lao động cải tạo ở nông
