Trung Bộ Kinh – Tập 1
97
khi cảm giác bất khổ bất lạc thọ không thuộc vật chất, tuệ tri:
"Tôi cảm giác bất khổ bất lạc thọ không thuộc vật chất".
Như vậy, vị ấy sống quán thọ trên các nội thọ; hay sống
quán thọ trên các ngoại thọ; hay sống quán thọ trên các nội
thọ, ngoại thọ. Hay vị ấy sống quán tánh sanh khởi trên các
thọ, hay sống quán tánh diệt tận trên các thọ; hay sống quán
tánh sanh diệt trên các thọ. "Có thọ đây", vị ấy sống an trú
chánh niệm như vậy, với hy vọng hướng đến chánh trí, chánh
niệm. Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước một
vật gì trên đời. Này các Tỷ-kheo, như vậy Tỷ-kheo sống
quán thọ trên các thọ.
(Quán tâm)
Này các Tỷ-kheo, như thế nào là Tỷ-kheo sống quán
tâm trên tâm? Này các Tỷ-kheo, ở đây, Tỷ-kheo, với tâm có
tham, tuệ tri: "Tâm có tham"; hay với tâm không tham, tuệ tri:
"Tâm không tham". Hay với tâm có sân, tuệ tri: "Tâm có
sân"; hay với tâm không sân, tuệ tri: "Tâm không sân". Hay
với tâm có si, tuệ tri: "Tâm có si"; hay với tâm không si, tuệ
tri: "Tâm không si". Hay với tâm thâu nhiếp, tuệ tri: "Tâm
được thâu nhiếp". Hay với tâm tán loạn, tuệ tri: "Tâm bị tán
loạn". Hay với tâm quảng đại, tuệ tri: "Tâm được quảng đại";
hay với tâm không quảng đại, tuệ tri: "Tâm không được
quảng đại". Hay với tâm hữu hạn, tuệ tri: "Tâm hữu hạn".
Hay với tâm vô thượng, tuệ tri: "Tâm vô thượng". Hay với
tâm có định, tuệ tri: "Tâm có định"; hay với tâm không định,
tuệ tri: "Tâm không định". Hay với tâm giải thoát, tuệ tri:
"Tâm có giải thoát"; hay với tâm không giải thoát, tuệ tri:
"Tâm không giải thoát".
Như vậy vị ấy sống quán tâm trên nội tâm; hay sống
quán tâm trên ngoại tâm; hay sống quán tâm trên nội tâm,
ngoại tâm. Hay sống quán tánh sanh khởi trên tâm; hay sống
