chọn tôn giáo của mình, đó là tự do của họ. Họ sẽ chọn cuộc sống
của họ, đó là tự do của họ.
Bạn không ép buộc. Bạn yêu con mình, nhưng bạn không đem tri
thức của mình cho nó. Bạn yêu con mình nhưng bạn không đầu độc
bản thể nó bằng tham vọng của bạn. Bạn yêu đứa trẻ nhưng bạn
không sở hữu nó. Bạn giúp cho đứa trẻ không phải lớn lên theo bạn,
mà lớn lên theo bản thể của nó, là chính bản thân nó. Thế thì bạn là
người tốt.
Nuôi một người tốt còn hơn nuôi trăm người xấu... bởi vì nếu bạn
nuôi người xấu bạn cảm thấy điều xấu; nếu bạn nuôi người tốt bạn
cảm thấy điều tốt. Giúp thế giới trở nên tốt hơn đi. Đừng bỏ thế giới
này vẫn như khi bạn đã tìm thấy nó - làm cho nó tốt hơn chút ít, làm
cho nó đẹp hơn chút ít. Để có thêm vài bài ca, có thêm vài lễ hội, để
có ít đi vài cuộc chiến tranh, ít đi các chính khách, để có nhiều tình
yêu hơn, ít hận thù hơn. Đó là ý nghĩa khi Phật nói nuôi người tốt -
điều đó còn tốt hơn, tốt hơn nhiều việc nuôi một trăm người xấu.
Nuôi một người gìn giữ năm giới luật của Phật còn hơn nuôi một
nghìn người tốt.
Bây giờ ai là người Phật gọi là người tuân theo năm giới luật của
Phật, panch shilas - ngũ luật?
Ngũ luật là, năm giới luật là: không sở hữu, không trộm cắp, không
bạo hành, không giả dối, không dâm dục. Người tuân theo năm giới
luật này của Phật, người đó không chỉ là tốt, người đó không chỉ là
tốt với người khác, người đó không chỉ đạo đức - người đó bắt đầu
mang tính tôn giáo.
Đó là khác biệt giữa người tốt và người tôn giáo. Người tốt sống qua
trí tuệ: người đó nghĩ, suy tư, người đó cố gắng tìm ra cách thức
qua suy nghĩ, và người đó đi tới cảm thấy, 'Vì mình tồn tại, vì mình
có quyền tồn tại, nên người khác cũng có quyền tồn tại; vì mình
muốn được tự do, người khác cũng muốn được tự do.' Đây là ý kiến
có cân nhắc của người đó. Người đó nghĩ về điều đó. Người đó
không mang tính tôn giáo; người đó là người rất, rất trí tuệ.
Một Bertrand Russell là người tốt, người đạo đức, nhưng ông ấy
không mang tính tôn giáo. Bất kì điều gì ông ấy đi tới nghĩ là tốt, ông
ấy sẽ làm. Nhưng tính tốt tới như logic, như qui tắc tam đoạn luận -
nó là kết luận của tư duy.
