là sẽ có thông thái - sẽ có việc biết. Không phải là sẽ có tự tin- bởi vì
tất cả mọi tự tin đều dựa trên nỗi sợ ở đâu đó. Sẽ không có tự tin,
không có không tự tin. Người ta đơn giản sẽ có đó, chỉ có đó, không
ý tưởng nào.
Trong Thiền họ gọi đây là ba bước. Bokuju tương truyền đã nói, 'Khi
ta tới với thầy, sông là sông và núi là núi. Thế rồi mọi thứ đâm ra lẫn
lộn. Ta đã sống với thầy và sông không còn là sông nữa và núi
không còn là núi nữa. Mọi thứ đều lẫn lộn, mọi thứ đều xoắn xuýt lấy
nhau, mọi thứ đều xâm nhập vào biên giới của nhau, mọi thứ đều
trở thành đống lộn xộn. Nhưng ta vẫn còn lại. Rồi một ngày nào đó
sông lại thành sông, núi lại thành núi. Nhưng mà khác biệt làm sao!'
Rồi một ngày nào đó bạn sẽ trở thành cũng chính là như bạn trước
đây, vậy mà lại không hệt như trước nữa. Nó sẽ là hiện tượng hoàn
toàn khác theo một cách nào đó.
Chẳng hạn, một người cảm thấy rất mạnh mẽ phải nhận biết ở đâu
đó sâu bên dưới rằng mình yếu đuối. Bằng không ai sẽ cảm thấy
mạnh mẽ? Người cảm thấy rằng mình tự tin phải tỉnh táo ở mức độ
nào đó của bản thể mình rằng mình thiếu tự tin. Bằng không ai bận
tâm tới tự tin? Người cảm thấy cao siêu phải có tự ti ở đâu đó.
Chúng ta bao giờ cũng phóng chiếu cái trái ngược. Phóng chiếu của
chúng ta là cái bù lại. Bất kì cái gì thiếu, chúng ta đều phóng chiếu.
Người dốt nát trở thành thông thái, người bản ngã trở thành khiêm
tốn, người cảm thấy tự ti bắt đầu phóng chiếu thành cao siêu theo
cách này cách khác. Bởi vì khó mà sống được với tự ti, với không tự
tin, với cái yếu đuối, chúng ta phóng chiếu lên cái kia. Chúng ta
phóng chiếu cái gì đó đối lập, và chúng ta giả vờ, và chúng ta bắt
đầu tin vào nó.
Nhưng rồi một ngày nào đó người ta thực sự về nhà, trở nên nhận
biết, thế thì không có tự ti, không có cao siêu - và đó là cao siêu
thực. Thế thì không có mạnh và không có yếu - và đó là mạnh thực.
Thế thì không có dốt nát và không có hiểu biết - và đó là cái biết
thực.
Bây giờ tôi lại sắp đi, có lẽ trong một thời gian lâu hơn, và tôi cảm
thấy bình thản, an bình, vô tư - cho dù ngày một yếu đi, lẫn lộn và
không có câu trả lời nào.
