đó, bạn là người duy vật và bạn là phàm nhân.
Cho nên ông ấy không thuyết giảng về thiên đường cho bạn, ông ấy
không tin vào bất kì thiên đường nào cả. Không phải là ông ấy
không tin vào phúc lạc, không. Ông ấy tin vào phúc lạc, nhưng đấy
không phải là niềm tin: khi mọi thiên đường đều mất đi, khi mọi ham
muốn đều bị bỏ đi, bỗng nhiên chính bản tính bên trong nhất của
bạn là phúc lạc. Với nó, chẳng cái gì được cần tới cả - không cần
đức hạnh, không cần khổ hạnh, không cần hi sinh. Chỉ hiểu biết là
đủ.
Đạo của Phật là đạo của hiểu biết.
Và điều thứ ba trước khi chúng ta đi vào lời kinh: Ông ấy không tin
vào linh hồn - không Thượng đế, không thiên đường, không linh
hồn. Bây giờ điều này dường như rất khó.
Chúng ta có thể chấp nhận không có Thượng đế - có thể đấy chỉ là
phóng chiếu; ai đã nhìn thấy đâu? Chúng ta có thể chấp nhận không
thiên đường - có thể nó chỉ là ham muốn chưa hoàn thành của
chúng ta mơ về nó mà thôi. Nhưng không linh hồn sao? Thế thì bạn
lấy đi toàn bộ mảnh đất bên dưới rồi. Không linh hồn sao? - thế thì
tất cả còn có ích gì nữa? Nếu không có linh hồn trong con người,
nếu chẳng có gì bất tử trong con người, thế thì sao phải làm nhiều
nỗ lực thế? sao lại thiền? để làm gì?
Phật nói ý tưởng này về cái ngã là hiểu nhầm. Bạn hiện hữu, nhưng
bạn không phải là cái ngã. Bạn hiện hữu, nhưng bạn không tách ra
khỏi vũ trụ này. Sự tách biệt là ý tưởng gốc rễ trong khái niệm về cái
ngã: nếu tôi tách ra khỏi bạn thế thì tôi có một cái ngã; nếu bạn tách
ra khỏi tôi thì bạn có một cái ngã.
Nhưng Phật nói: Sự tồn tại là một. Không có biên giới. Không ai là
tách rời khỏi bất kì ai khác. Chúng ta sống trong một đại dương tâm
thức. Chúng ta là một tâm thức - bị đánh lừa bởi biên giới của thân
thể, bị đánh lừa bởi biên giới của tâm trí. Và bởi vì thân thể và tâm
trí, và bởi vì sự đồng nhất với thân thể và tâm trí, chúng ta nghĩ
chúng ta tách biệt, chúng ta nghĩ chúng ta là cái ngã. Đây là cách
chúng ta tạo ra bản ngã.
Điểu đó cũng giống như trên bản đồ bạn thấy Ấn Độ, nhưng trên
chính mặt đất thì lại không có Ấn Độ - chỉ trên bản đồ của các chính
khách. Trên bản đồ bạn thấy lục địa Mĩ, lục địa Mĩ như tách rời,
