được. Chẳng có gì sai trong nó cả, nhưng người khác đang ngủ.
Bạn không nên quấy rầy mọi người. Điều này tôi gọi là trách nhiệm.
Tự do cho bạn; trách nhiệm cho người khác. Nếu bạn có thể giữ bản
thân mình ở giữa hai điều này, cân bằng sẽ phát sinh. Và nếu bạn
có trách nhiệm, xã hội sẽ không bó buộc bạn quá nhiều bởi vì bạn
sẽ không lấn vào đường của nó. Nếu bạn vô trách nhiệm, thế thì xã
hội lập tức sẽ bắt giữ bạn và sẽ không cho phép bạn gàn dở. Cho
nên có trách nhiệm cũng là một chính sách tốt nữa.
Nếu bạn thực sự muốn được tự do, thế thì phải chăm nom tới trách
nhiệm bằng không bạn sẽ không được phép tự do. Và bạn là cái gì
để chống cả xã hội to lớn này? Họ có thể nghiền nát bạn. Họ có thể
giết chết Jesus, họ có thể đầu độc Socrates, họ có thể giết bất kì ai,
họ có thể bỏ tù bất kì ai. Điều đó rất đơn giản. Con người mong
manh thế, con người giống như đoá hoa - có thể bị nghiền nát rất dễ
dàng.
Cho nên nếu bạn thực sự muốn được tự do, thế thì đừng bao giờ vô
trách nhiệm. Một người càng muốn được tự do, người đó càng phải
học cách có trách nhiệm. Và nếu bạn có thể vẫn còn tỉnh táo về
trách nhiệm, bạn sẽ lại càng có nhiều tự do sẵn có cho mình hơn.
Cho dù trong xã hội này bạn vẫn có thể còn tuyệt đối tự do - tôi vẫn
còn tự do, đó là lí do tại sao tôi nói điều đó cho bạn. Tôi chưa bao
giờ làm bất kì cái gì mà tôi không hề muốn làm. Tôi đã làm chỉ cái tôi
bao giờ cũng muốn làm. Nhưng thế thì bạn phải rất, rất thông minh,
và bạn phải rất, rất tỉnh táo. Tôi là người gàn dở - rất, rất gàn dở.
Nhưng chẳng có vấn đề gì trong đó cả. Tôi không khổ bởi nó - tôi
mở hội nó.
Bắt đâu tận hưởng nó, vui mừng trong nó, và tình yêu sẽ nảy sinh.
Tình yêu bao giờ cũng theo sau niềm vui, và niềm vui bao giờ cũng
theo sau tình yêu - chúng là cùng nhau. Hoặc là bắt đầu bằng yêu;
hoặc, nếu điều đó khó khăn, thế bắt đầu bằng vui. Nếu bạn có thể
yêu cái gàn dở của mình, tốt - vui sẽ tới từ nó. Nếu câu hỏi này nảy
sinh: Phải chăng mình thấp kém không yêu được nó? thế thì quên
việc yêu đi - bạn vui mừng nó và tình yêu sẽ theo sau nó. Chúng đi
cùng nhau, chúng là một hiện tượng.
Câu hỏi thứ sáu:
