đến mức thậm chí khi có thất vọng, vẫn không có thất vọng. Thậm
chí khi mọi thứ đang trở nên gay go, bạn vẫn có thể cười; thậm chí
khi mọi thứ đang sắp rất nặng nề, bạn vẫn có thể nhảy múa. Cho
nên cố cười cùng với Phật nữa.
Cười với Hasid là rất dễ dàng, cười với Phật mới khó. Đấy là nhiệm
vụ rất vất vả. Nhưng cười với Hasid, bất kì ai cũng có thể cười
được. Điều đó chẳng đòi hỏi nỗ lực gì về phần bạn cả; nó không đòi
hỏi trưởng thành về phần bạn. Cười với Phật là trưởng thành lớn
lao, cần chín chắn.
Và cuộc sống bao gồm những cực này: tốt và xấu, thành công và
thất bại, ngày và đêm, mùa hè và mùa đông, sinh và chết, hôn nhân
và li dị, yêu và ghét. Toàn thể cuộc sống bao gồm những cực đối lập
này - và bạn là cái toàn thể. Bạn không thể chọn một nửa của nó
được. Nếu bạn chọn một nửa của nó bạn sẽ vẫn còn là một nửa, và
nửa kia sẽ vẫn còn bị kìm nén.
Và nửa kia sẽ báo thù ngày này hay ngày khác. Và nếu bạn không
thể thực sự buồn được - buồn rầu một cách hạnh phúc, tôi nói thế -
thế thì hạnh phúc của bạn không thể đi rất sâu được, bởi vì bạn sẽ
trở nên sợ chiều sâu. Trong chiều sâu, nửa kia đang đợi. Cho nên
hạnh phúc của bạn sẽ nông cạn; bạn sẽ không cho phép nó đi rất
sâu, bởi vì nửa kia đang đợi ở đó. Bạn biết rằng nếu bạn đi sâu
thêm chút nữa, bạn có thể chạm vào nỗi buồn.
Bạn đã bao giờ quan sát nó chưa? Trong các thôn làng ở Ấn Độ mẹ
hay nói với con là không được phép cười quá nhiều, bởi vì nếu nó
cười quá nhiều thì nó bắt đầu khóc. Đấy là một sáng suốt lớn. Bạn
đã bao giờ quan sát điều đó chưa? Nếu bạn cười quá nhiều, tiếng
cười của bạn có khuynh hướng biến thành nước mắt.
Mọi hạnh phúc đều có khuynh hướng biến thành bất hạnh. Tất cả
cuộc sống đều mang khuynh hướng biến thành cái chết. Tuổi thanh
niên của bạn mang khuynh hướng biến thành tuổi già. Mạnh khoẻ
mang khuynh hướng biến thành ốm yếu, bệnh tật. Đây là cách mọi
sự hiện hữu. Và nếu bạn chỉ biết rằng "Mình sẽ hạnh phúc khi mình
hạnh phúc," bạn sẽ làm gì với bất hạnh của mình mà cũng đang có
đó? Nếu bạn nói, "Mình sẽ hạnh phúc chỉ với hoa hồng," bạn sẽ làm
gì với gai mà bao giờ cũng có đó? và còn hơn cả hoa - chúng là một
phần của trò chơi.
