tắc khác. Lão Tử đã nói rằng máy móc là cách để lừa gạt tự nhiên,
để khai thác tự nhiên. Chúng mang tính công kích. Con người không
cần các thứ máy móc nào; thơ ca, tranh vẽ, điêu khắc, âm nhạc còn
có giá trị hơn. Cho nên đứa trẻ là nhạc sĩ bẩm sinh được coi là
thông minh hơn nhà toán học - bởi vì bạn sẽ làm gì với nhà toán
học? Nó để dùng làm gì? Nhưng trong thế giới hiện đại nhà toán học
hữu dụng hơn, có nhiều tiện ích hơn, có nhiều giá trị thị trường hơn.
Nhưng điều này sẽ không là như vậy được lâu đâu. Chẳng chóng thì
chầy, thậm chí trong thế kỉ này, vài nước sẽ đi tới mức giầu có mà
họ lại sẽ cần tới âm nhạc, thơ ca, điêu khắc. Mọi người sẽ thích
nghe âm nhạc vĩ đại, sẽ thích xem múa, sẽ thích đi vào các lĩnh vực
của cái đẹp, sẽ thích đi vào hoà điệu sâu sắc hơn với thực tại. Ai sẽ
bận tâm về nhà toán học, nhà công nghệ, kĩ sư? Chẳng chóng thì
chầy điều này sẽ thay đổi. Điều đó phụ thuộc vào nhu cầu của xã
hội.
Mọi người có thể nói điều gì đó về thân thể bạn, điều gì đó về tâm trí
bạn, nhưng điều đó nữa cũng chẳng có giá trị gì. Ai có thể nói điều
gì về linh hồn bạn? - ngay cả mẹ bạn người đã cho việc sinh thành
ra bạn cũng chẳng nói được, ngay cả bố bạn cũng chẳng nói được.
Khi Phật trở nên chứng ngộ ông ấy trở về nhà. Người bố đã rất giận,
vậy cũng là tự nhiên. Rất khó mà thoả mãn cho người bố, bởi vì bất
kì điều gì bạn làm cũng sẽ chống lại tham vọng của ông ấy. Rất khó
thoả mãn cho người bố. Nếu bạn không có cá tính nào, nếu bạn
không có tính cá nhân nào, nếu bạn không có thông minh duy nhất
nào, thì bạn đần độn. Bạn có thể vâng lời, nhưng thế thì người bố lại
không được thoả mãn bởi vì đần độn của bạn, ngu xuẩn. Bạn vâng
lời, được; nhưng phỏng có ích gì cho việc bạn vâng lời? Bạn chẳng
có gì để cho cả. Nếu bạn thông minh, duy nhất, có cái gì đó để cho,
thế thì bạn không thể vâng lời được. Thông minh bao giờ cũng
mang tính nổi dậy. Chỉ người đần độn và ngu xuẩn mới vâng lời.
Trong thế giới ngày nay có nhiều nổi dậy thế chỉ bởi vì đã có bùng
nổ của thông minh. Từng thế hệ đều thông minh hơn thế hệ trước,
do đó mới nhiều nổi dậy hơn, nhiều không vâng lời hơn, nhiều hỗn
loạn hơn trên thế giới. Bạn có thể quan sát điều đó trong con bạn.
Quan sát con bạn một cách không thiên vị. Bạn có thông minh như
vậy không khi bạn còn là đứa trẻ? Bây giờ nhìn trẻ con; chúng thông
minh thế. Bạn có thể không thấy điều đó, bởi vì điêu đó gây tổn
