KỶ LUẬT TÍCH CỰC - Trang 81

73

Chương 4:

Cách kỷ luật trẻ mang tính tích cực

Mới nghe tên gọi, chúng ta thấy phương pháp này là một phương pháp mới. Thật ra không phải như
vậy. Cha mẹ và thầy cô vẫn hay sử dụng phương pháp này ở nhà và ở trường. Điều đáng bàn ở đây là
nhiều khi chúng ta sử dụng không đúng cách nên kém hiệu quả hoặc trong nhiều trường hợp lại trở
thành trừng phạt và có hại cho trẻ.

Hệ quả tự nhiên:

Là những gì xảy ra một cách tự nhiên, không có sự can thiệp của người lớn. Ví dụ, khi

trời nóng mà đi tắm sẽ cảm thấy mát và dễ chịu hơn; khi không ăn sẽ bị đói; khi không ngủ sẽ mệt mỏi;
khi quên mặc ấm có thể bị cảm; khi kéo đuôi mèo có thể bị mèo cào.

Khác với hệ quả tự nhiên,

Hệ quả lôgíc

đòi hỏi có sự can thiệp của người lớn hoặc của trẻ khác trong gia

đình hay lớp học: khi không làm bài tập ở nhà thì đến lớp sẽ bị điểm kém; khi trẻ nghịch ngợm, phá
hỏng đồ chơi mới mua thì trong một thời gian tới bố mẹ sẽ không mua đồ chơi cho nữa.

Phương pháp này có 2

mục đích

chủ yếu. Thứ nhất, việc sử dụng hệ quả tự nhiên và hệ quả lôgíc dạy

cho trẻ có ý thức trách nhiệm về các hành vi của chính mình, khích lệ trẻ đưa ra những quyết định có
trách nhiệm (đi học, đi ngủ đúng giờ, mặc ấm nếu trời lạnh, làm bài tập về nhà...). Thứ hai, cách làm này
có thể thay thế cho trừng phạt: trẻ vẫn học được cách ứng xử tốt mà không cần người lớn đánh mắng.
Phương pháp này giúp cho mối quan hệ cha mẹ con cái ấm áp hơn, ít xung đột hơn.

Như vậy, nếu tình huống không có hại cho trẻ thì câu châm ngôn “trải nghiệm là người thầy tốt nhất”
hay “cuộc sống là một trường học lớn nhất” chính là một nguyên tắc hướng dẫn. Đây là một khía cạnh
rất quan trọng của quá trình học hỏi: trẻ học từ các trải nghiệm hệ quả hành vi của mình. Nếu những
trải nghiệm này mà tích cực thì trẻ có xu hướng lặp lại hành vi đó và ngược lại nếu trải nghiệm đó là
tiêu cực. Trẻ cần hiểu rằng hành vi nào cũng có hệ quả nhất định.

Muốn áp dụng phương pháp này trước hết mối
quan hệ cha mẹ với con cái hoặc thầy với
trò phải dựa trên nên tảng tôn trọng
lẫn nhau và cả hai bên cần cùng
hợp tác và khích lệ lẫn nhau. Nếu
muốn thay đổi hành vi nào đó ở
trẻ, trước hết bạn phải làm cho
trẻ hợp tác chứ không phải đối
đầu với bạn. Muốn trẻ hợp tác,
bạn phải là người có tính hợp
tác. Nếu muốn trẻ tôn trọng,
người lớn phải thể hiện sự tôn
trọng trẻ.

Ч“—Е–мŠ‹²
˜ŽØ‰À…

Kiến thức

đề xuất

1